نشست ژنو، برای جلب کمک‌های چهارساله به افغانستان، با اعلام حدود ۱۳ میلیارد دلار کمک مشروط به پایان رسید. کشورهای کمک کننده خواستار آتش بس فوری و سراسری، حمایت از روند صلح، حفظ دستاوردهای دو دهه و حضور و نقش پر معنی زنان در روند صلح افغانستان تاکید کردند.

فنلاند، سازمان ملل و دولت افغانستان برگزاری این نشست دو روزه را برعهده داشتند. به دلیل محدودیت‌های کرونا این نشست به صورت مجازی و حضوری برگزار شد.

وزارت خارجه فنلاند که از میزبانان این نشست بود، مجموع کمک‌های اعلام شده مشروط را حدود ۱۳ میلیارد به مدت ۴ سال اعلام کرد. ادامه بخش اعظم کمک‌ها بستگی پیداکرده است با عملکرد دولت افغانستان در مبارزه با فساد، حکومتداری خوب، شفافیت و همچنین پیشرفت‌ها در روند صلح افغانستان.

شرکت کنندگان متعهد شدند که مجدداً برای بررسی توافقات و تعهدات در یک جلسه مقامات ارشد در سال ۲۰۲۱ و در یک جلسه وزیران در سال ۲۰۲۲ گرد هم آیند.

در پایان، محمد حنیف اتمر، وزیر خارجه افغانستان، از حمایت‌های “بی‌نظیر” جامعه جهانی با درنظرداشت همه‌گیری کرونا، ابراز سپاس کرد و از شرایطی که حامیان افغانستان برای ادامه کمک‌های خود گذاشته اند، استقبال کرد.

آقای اتمر گفت دولت افغانستان پاسخگوی کمک‌های بین‌المللی خواهد بود.

درخواست آتش‌بس سراسری و سریع در افغانستان

کشورهای کمک‌کننده بدون استثنا نگرانی شدید خود را نسبت به افزایش خشونت‌ها و کشتار مردمان غیرنظامی ابراز کردند. همه کشورها، خواهان برقراری آتش‌بس فوری سراسری در افغانستان شدند.

دولت افغانستان همواره خواستار آتش بس عمومی و فوری است، ولی گروه طالبان، برقراری آتش بس را از مفاد مذاکرات آینده قرار داده، و آن را در این مرحله مورد بحث نمی‌دانند.

کشورهای کمک کننده همچنین خواستند تا قوانین بین‌المللی در مورد غیر نظامیان رعایت شود.

سرگی لاوروف وزیر خارجه روسیه در این کنفرانس ضمن اینکه برقراری آتش بس فوری را ضروری دانست، گفت که آنها نگران وضعیت امنیتی افغانستان هستند که می تواند به آسیای مرکزی سرایت کند. او گفت که از همه جوانب در دوحه می‌خواهیم که به سرعت به موافقت برسند. او افزود: “ما به گفت‌‌وگوها میان افغان‌ها متعهد هستیم.” روسیه، حمایت و کمک‌هایی خود را در بخش‌های مختلف در افغانستان ادامه خواهد داد.

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، پایان نیافتن جنگ در افغانستان را تراژیدی خواند و بر “خروج مسئولانه” نیروهای خارجی از افغانستان تاکید کرد. او گفت در مذاکرات صلح افغانستان سازمان ملل باید نقش اصلی را داشته باشد و ایران در این زمینه کمک خواهد کرد. آقای ظریف گفت ایران میزبان سه میلیون مهاجر افغان است.

کمک‌های مشروط

در این کنفرانس آمریکا قول کمکی ۶۰۰ میلیون دلاری در سال آینده را داده است که نیمی از آن مشروط به مذاکرات صلح با طالبان در دوحه خواهد بود.

مایک پومپئو وزیر خارجه آمریکا گفت که پیشرفت این مذاکرات بر میزان و ابعاد حمایت آینده بین المللی از افغانستان اثر خواهد داشت و واشنگتن سال آینده آن را مرور خواهد کرد.

دیود هیل معاون وزارت خارجه آمریکا در این کنفرانس گفت که تصمیم دونالد ترامپ رئیس جمهور این کشور برای کاهش شمار نیروهای آمریکایی در افغانستان “به معنی تغییر سیاست” آمریکا نیست.

او گفت: “ما آماده حمایت از افغانستان در این جهت هستیم و ۶۰۰ میلیون دلار برای رسیدگی به نیازهای غیرنظامی در سال ۲۰۲۱ را در دسترس قرار می دهیم. ما خوشحالیم که امروز می توانیم قول ارائه ۳۰۰ میلیون دلار این پول را بدهیم و ۳۰۰ میلیون دلار باقی مانده با بررسی پیشرفت در فرآیند صلح ارائه خواهد شد.”

آلمان هم از جمله کشورهایی بود که ۴۳۰ میلیون یورو برای سال ۲۰۲۱، متعهد شد، و بقیه کمک‌های خود را مشروط به عملکرد دولت افغانستان ساخت.

بانک توسعه آسیای که در افغانستان در دوهه گذشته فعالیت‌های زیادی داشته، برای ۴ سال آینده، متعهد به کمک ۹۰۰ میلیون دلار شد.

ترکمنستان گفته خط انتقال انرژی از ترکمنستان به افغانستان تا مرز این کشور تکمیل و بزودی در خاک افغانستان نیز آغاز خواهد شد. نماینده این کشور در کنفرانس ژنو گفت برای خط انتقال برق و اینترنت و همچنین ساخت خط آهن میان دو کشور بیشتر از یک میلیارد دلار هزینه کرده است.

نماینده اسلواکی در این نشست با اشاره به خشونت‌ها در افغانستان خواستار یک آتش بس فوری از طرف های درگیر شد. او گفت دولت اسلواکی متعهد است که به افغانستان حدود سه میلیون دلار کمک مالی کند.

وزارت مالیه/دارایی افغانستان اعلام کرد که سوئیس تعهد کرده در چهار سال آینده ۱۰۴ میلیون دلار به افغانستان کمک کند.

ژان اسلبورن، وزیر خارجه لوکزامبورگ، به کمک‌های طولانی مدت کشورش به افغانستان تعهد مشروط کرد.

آقای اسلبورن که از راه دور در این نشست صحبت می‌کرد، گفت که در کنار کمک‌های بشردوستانه، کشورش متعهد به پروژه های دراز مدت به ارزش ۲.۴ میلیون یورو است.

اندونزی ۵ میلیون دلار برای سه سال آینده کمک نقدی اعلام کرد. ریتنو مرسودی، وزیر خارجه اندونزی در این نشست از ایجاد صلح در افغانستان اعلام پشتیبانی کرد.

نماینده وزارت خارجه استونیا گفت کشورش به شرط ادامه مبارزه با فساد در افغانستان ۹ صد هزار دالر در امر کمک به دولت و برنامه های بازسازی افغانستان تا سال ۲۰۲۲ کمک خواهد کرد.

حمله آمریکا به این کشور در ۲۰۰۱ همراه با شکل‌گیری یک ائتلاف بین‌المللی که حدود ۴۰ کشور عضو ناتو و غیرناتو را گردهم آورد و دو دهه است این ائتلاف وفادارانه در افغانستان حضور نظامی دارند و همین کشورها هر چهار سال گردهم می‌آیند تا در مورد کمک‌های اقتصادی به افغانستان تصمیم بگیرند.

اشرف غنی همچنین افزود که در حال حاضر، تمرکز خود را روی اقدامات در خصوص خودکفایی در سکتورهای معارف، توسعه شهری، انرژی و زیربنا چند برابر ساخته‌ است.

روز گذشته در نخستین روز کنفرانس ژنو محمد اشرف غنی، رئیس‌جمهوری افغانستان در یک سخنرانی در بخش مقدماتی نشست ژنو در مورد راه‌های توسعه اقتصادی کشورش حرف زد و تاکید کرد که افغانستان از جامعه جهانی “کمک خیریه نمی‌خواهد بلکه اتصال می‌خواهد”.

آقای غنی گفت که رویای افغانستان این است که به چهار-راه منطقه مبدل شود. او همچنین بر اهمیت تاریخی جغرافیایی افغانستان برای اقتصاد منطقه اشاره کرد.

تاکید ویژه بر “حفظ حقوق زنان”

در همین حال دیروز در افتتاح این کنفرانس رولا غنی، بانوی اول افغانستان، سید سعادت منصور نادری، وزیر دولت در امور صلح و میشل باچلیت، کمیسر ارشد سازمان ملل برای حقوق بشر سخنرانی کردند و بر اهمیت صلح و ارتباط آن با حقوق بشر در افغانستان حرف زدند. بخشی از موضوع بحث روز گذشته به “حفاظت و تقویت حقوق بشر و مشارکت زنان” اختصاص داشت.

کشورهای کمک کننده، در روز دوم نشست ژنو، در کنار موضوع آتش‌بس، حضور و مشارکت پر مفهوم زنان را در روند صلح و آینده افغانستان از شرایط ادامه کمک‌های خود خواندند.

محمد معصوم استانکزی، رئیس هیأت مذاکره‌کننده صلح افغانستان با اشاره‌هایی به روند صلح و اهمیت حقوق بشر و حقوق زنان بحث پنل در این مورد را آغاز کرد.

مهمترین کنفرانس‌ها درباره افغانستان بعد از سقوط طالبان

با سقوط طالبان در سال ۲۰۰۱ افغانستان از انزوای سیاسی بیرون آمد. اولین کنفرانس بعد از سقوط طالبان در سال ۲۰۰۱ در شهر بن آلمان برگزار شد. ساختار نظامی کنونی افغانستان در بن پایه ریزی شد. تقسیم قدرت، تدوین قانون اساسی جدید و برگزاری انتخابات از جمله دستاوردهای این کنفرانس بود.

در سال ۲۰۰۲ نیز کنفرانس توکیو برگزار شد. نمایندگان ۵۰ کشور جهان به مدت دو روز در این نشست حضور داشند و تعهد کمک ۵.۴ میلیارد دلاری برای پنج سال کردند.

کنفرانس برلین نیز در سال ۲۰۰۴ برگزار شد. کشورهای کمک کننده به افغانستان تعهد کردند که هشت میلیارد دلار را برای سه سال به منظور بازسازی این کشور کمک کنند.

در سال ۲۰۰۶ نیز کنفرانس لندن برگزار شد. در این نشست دو روزه جامعه جهانی ده میلیارد برای بازسازی افغانستان تعهد کردند. در این کنفرانس سندی به نام “توافقنامه افغانستان” نیز به امضا رسید که براساس آن حکومت افغانستان به ایجاد اداره شفاف و پاسخگو و مبارزه علیه مواد مخدر، تروریسم و رعایت حقوق بشر متعهد شد.

کنفرانس رم نیز در سال سال ۲۰۰۷ میلادی در ایتالیا برگزار شد که در آن بر اصلاح نظام قضایی افغانستان تاکید شد.

کنفرانس پاریس در سال ۲۰۰۸ برگزار شد که افغانستان درخواست ۵۰ میلیارد دلار برای بازسازی این کشور کرد و در نهایت آمریکا ۱۰ میلیارد دلار، سازمان ملل متحد یک میلیارد و ژاپن نیم میلیارد دلار کمک‌های جدید را تعهد کردند و کشورهای دیگر از جمله فرانسه و آلمان نیز اعلام کردند که کمک های خود را تا دو برابر افزایش خواهند داد.

در سال ۲۰۱۰ نیز کنفرانس لندن برگزار شد که در این نشست یک روزه دولت افغانستان متعهد شد تا طی پنج سال آینده کنترل امنیتی مناطق زیادی از کشور را بویژه مناطق ناآرام را خود به عهده بگیرد.

کشورهای کمک کننده به افغانستان تعهد کردند که صدها میلیون دلار پول برای کمک به ایجاد ثبات و امنیت به افغانستان کمک کنند.

در سال ۲۰۱۲ در کنفرانس توکیو، کشورهای شرکت کننده در این کنفرانس تعهد کردند که در چهار سال آینده شانزده میلیارد دلار به افغانستان کمک کنند. افغانستان به مبارزه با فساد مالی و اداری و استفاده مؤثر از کمک های جامعه جهانی تعهد کرده بود.

در سال ۲۰۱۴ نیز کنفرانس لندن با ادامه کمک های کشورهای جهان از افغانستان ادامه یافت. کشورها و سازمان‌های شرکت کننده کنفرانس لندن برای بازتعریف رابطه افغانستان و جامعه جهانی، تعهدات خود نسبت به این کشور را تجدید کردند.

در سال ۲۰۱۶ نیز کنفرانس بروکسل برگزار شد که کشورهای شرکت کننده دراین نشست تعهد کردند که ۱۵ میلیارد دلار طی چهار سال آینده برای بازسازی افغانستان در اختیار این کشور قرار خواهند داد.

در آمریکا، دونالد ترامپ پذیرفته که انتقال رسمی قدرت برای روی کار آمدن جو بایدن، رئیس جمهوری منتخب آغاز شود. آقای ترامپ در حساب توییترش نوشته که شکست در انتخابات را قبول ندارد ولی با این حال از مقام‌های دولتش خواسته روند انتقال قدرت را آغاز كنند. او همچنین گفته كه به شکایت‌هایش درباره نتیجه انتخابات ادامه می‌دهد. دادگاه‌های آمریکا اما ده‌ها پرونده شکایت آقای ترامپ را تاکنون رد کرده‌اند و پیروزی آقای بایدن هم در چند ایالت مهم مثل پنسیلوانیا و نوادا تایید شده.

هادی نیلی گزارش می‌دهد.