بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، می‌گوید که “ما اکنون بیش از ۳ تن اورانیوم غنی شده در اختیار داریم و می توانم بگویم با روند فعلی ماهانه بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده تولید می کنیم که این میزان با ظرفیت تولید کشور قبل از برجام برابری می‌کند”.

به گفته وی “این میزان تولید با تعداد کمتری از سانتریفیوژهای نسل اول و با تعداد کمی از سانتریفیوژهای پیشرفته به دست آمده است”.

به گزارش خبرگزاری ایسنا آقای کمالوندی بیانیه اخیر دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را “براساس انتظار ایران” دانسته و می‌گوید: “ایران به طور طبیعی انتظار دارد با رفع ابهامات و سوالات آژانس در رابطه با دو موضوع پادمانی، دیگر شاهد انتشار موازی گزارش پادمانی هم زمان با گزارش برجامی نباشد”.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران همچنین گفت که “ما اگر بخواهیم می توانیم ظرفیت تولیدمان را با تحولی که در ماشین های نسل جدید پیش رو داریم به سرعت افزایش دهیم، از این رو باید بگویم که در حوزه غنی‌سازی و تولید مواد هسته ای در آینده جایگاه بهتر و خوبی خواهیم داشت”.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز جمعه در تازه‌ترین گزارش خود گفت که بازرسان این آژانس از یک مکان هسته‌ای مورد مناقشه بازرسی کرده‌اند.

این آژانس گفته است بازرسان آژانس در ماه جاری(سپتامبر) از یک مکان هسته‌ای دیگر ایران بازدید خواهند کرد. این آژانس در گزارش خود همچنین به ادامه نقض برجام توسط ایران اشاره کرده و افزایش ذخایر اورانیوم غنی شده را یکی از این موارد دانسته است.

طبق گزارش آژانس، ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران ۱۰ برابر بیشتر از سقف توافق شده در برجام است.

به گزارش رویترز، بازرسان آژانس از یکی از دو مرکز مورد مناقشه بازدید و نمونه‌برداری کرده‌اند تا ببیند اثری از مواد هسته‌ای پیدا می‌شود یا نه.

یک منبع دیپلماتیک به خبرگزاری فرانسه گفته است نتایج این نمونه برداری تا سه ماه ممکن است به طول بکشد.

ایران موافقت کرده به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه دسترسی به دو مرکز هسته‌ای “مشکوک” را بدهد و در مقابل آژانس پذیرفت “هیچ سؤال و درخواست دیگری” برای دسترسی به مکان‌هایی بجز آنچه ایران تحت موافقت‌نامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی اظهار کرده نداشته باشد.

مشخص نیست بازرسان آژانس از کدام مرکز بازرسی کرده‌اند.

آژانس در یک گزارش دیگر گفته است که ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران افزایش یافته است. در این گزارش گفته شده ایران هنوز هم به غنی سازی اورانیوم با خلوص ۴.۵ درصد، بالاتر از حد مجاز ۳.۶۷ درصد ادامه می‌دهد.

در برجام، غنی‌سازی ایران محدود به تولید اورانیوم با خلوص حداکثر ۳.۶۷ درصد است.

ایران در چند مرحله برخی تعهدهای برجامی خود را کنار گذاشت و بعضی فعالیت‌های هسته‌ایش را از سر گرفت؛ غنی‌سازی در تاسیسات اتمی زیرزمینی فردو دوباره شروع شد و با استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته‌ که برجام ممنوع کرده بود سرعت غنی‌سازی را بیشتر کرد.

ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیانیه‌ای که ۵ شهریور به صورت مشترک منتشر کردند اعلام کردند که پس از رایزنی‌های فشرده دو جانبه به توافقی دست یافته‌اند که اجرای هرچه بهتر قطعنامه سازمان ملل را تضمین می‌کند.

یک منبع طالبان به بی‌بی‌سی گفته است که مولوی عبدالحکیم که به ریاست تیم مذاکره‌کننده طالبان تعیین شده، قبلا قاضی القضات این گروه و از نزدیکان ملا اختر محمد منصور، رهبر پیشین این گروه است. آقای منصور مدتی پس از آن‌که رهبری طالبان را برعهده گرفت در حمله هوایی نیروهای آمریکایی در سال ۲۰۱۶ کشته شد.

مولوی عبدالحکیم از پشتون‌های درانی و از قوم اسحاق‌زی است. گفته شده است که پس از کشته‌شدن آقای منصور، یکی از گزینه‌ها برای رهبری طالبان و انتخابش به‌عنوان “امیرالمومنین”، مولوی عبدالحکیم بوده است. از دید طالبان، او از جایگاه علمی خاصی برخوردار است.

‏اگر این صحبت‌ها را درست بدانیم، نشان‌دهنده آمادگی هرچه بیشتر طالبان برای مذاکرات بین‌الافغانی است. پیش از این محمد عباس استانکزی، ریاست تیم مذاکره‌کننده با آمریکایی‌ها را برعهده داشت؛ مذاکراتی که بیش از یک‌سال دوام کرد و نتیجه آن برای طالبان “مطلوب” خوانده شده است. حالا با تغییر میدان مذاکره، ریاست مذاکره‌کنندگان طالبان هم تغییر کرده است.

به‌ نظر می‌رسد که تغییر ریاست تیم به سمتی حرکت کرده که محتوای ماهیت طالبان در آن برجسته‌تر دیده می‌شود. یکی از ویژگی‌های محمدعباس استانکزی از نظر ابزار، تسلط او بر زبان انگلیسی بود که در زمینه مذاکره با آمریکایی‌ها کمکش می‌کرد. اما حالا در مذاکرات بین‌الافغانی، گروه طالبان، فردی را فرستاده که دارای ویژگی‌های طالبانی منحصر به‌فرد است و می‌تواند از ماهیت طالبان و باورهای این گروه در برابر افرادی که چندان با اصلیت طالبان موافق نیستند و یا حتی مخالف هستند، در پشت میز مذاکره دفاع کند.

به معنای دیگر، میز مذاکرات بین‌الافغانی میدان جنگ دیگری است بین ارزش‌های ۲۰‌ سال اخیر افغانستان با ارزش‌هایی که گروه طالبان به آن باورمند هستند. با نگاهی به ۲۰ سال گذشته، موارد مشترک بین دو طرف مذاکره کمتر پیدا می‌شود و این وضعیت را دشوارتر ساخته است. از طرف دیگر به نظر می‌رسد ریاست یک فرد در سطح مولوی، با پیشینه قاضی‌القضات و “دارای پتانسیل رهبرشدن” برای طالبان، اهمیت هیئت مذاکره‌کننده این گروه را بیش از پیش، بیشتر کرده است.

احتمالا طالبان برای تایید یا رد برآیند مذاکرات و بحث‌وجدال‌های مذاکرات بین‌الافغانی، مسیری را تعریف کرده باشند؛ مسیری که کمتر پیچیده باشد و نیازمند ارجاع لحظه‌ای آن به ملا هیبت‌الله آخوندزاده که کمتر در دسترس قرار دارد، نباشد. از جمله همین حضور مولوی عبدالحکیم در ریاست تیم مذاکره کننده، از یک‌طرف و از طرف دیگر در کنارش حضور ملا عبدالغنی برادر، رئیس دفتر سیاسی طالبان در قطر، راه را تا اندازه زیادی کوتاه کرده است.

با این نوع نگاه، می‌توان گفت که رد یا تایید آن‌چه که در مذاکرات بین‌الافغانی بیان می‌شود، بخش عمده‌اش در همان قطر و از سوی هیئت مذاکره‌کننده انجام می‌شود و مولوی هیبت‌الله آخوندزاده و مقام‌های مطرح این گروه بدون بحث بیشتر، فقط مهر نهایی را بر آن می‌زنند.

جدا از ترکیب اعضای هیئت‌های مذاکره‌کننده، مسئله مهم یافتن دیدگاهی مشترک بین دو طرف است. ۲۰ سال جنگ، فاصله‌ها را بسیار زیاد ساخته و لازم است که دو سوی جنگ بیشتر از آن‌که بر طبل اختلاف می‌کوبند، نقاط مشترک (ولو اندک) را پر رنگ‌تر کنند تا نتیجه آن پایان جنگ باشد. مذاکرات بین‌الافغانی قطر آغاز راه پیچیده، دشوار و توام با ترس و امید است.

دونالد ترامپ و جو بایدن رسما نامزدی دو حزب جریان اصلی در انتخابات آمریکا را پذیرفته‌اند و بدون معطلی هم توپخانه‌های خود را مقابل یکدیگر قرار داده‌اند.

همزمان رسانه‌های آمریکا شروع به بررسی عملکرد چهار سال اول ریاست جمهوری دونالد ترامپ کرده و تلاش می‌کنند نیم‌رخی از چهار سال دوم احتمالی حضور او در کاخ سفید ترسیم کنند.

در این میان، کارنامه و ایدئولوژی دونالد ترامپ در حوزه سیاست خارجی اگر چه ممکن است برای رای‌دهندگان داخل این کشور الویت اول انتخاب او یا رقیبش نباشد، اما دست کم برای بسیاری آمریکایی‌هایی که مهاجرتبارند این معیار اصلی رای دادن به او یا علیه اوست.

ترامپ جهان را چه گونه می‌بیند؟

پادکست وردلی نشریه وکس (VOX – Worldly) در دو هفته گذشته به طور جداگانه به موضوع سیاست خارجی از دیدگاه جو بایدن و دونالد ترامپ پرداخته است.

از آنجا که جو بایدن حدود نیم قرن در صحنه سیاست آمریکا حضور داشته یافتن اسناد و اظهارات او در این زمینه کار سختی نیست؛ به ویژه این که او در همین یک دهه اخیر، هفت سال در کاخ سفید معاون رئیس جمهوری بوده و کارنامه بسیار متاخری در این زمینه دارد.

از طرف دیگر، دونالد ترامپ که در سه چهار دهه گذشته تحت عنوان یک سلبریتی تلویزیونی و اقتصادی بارها درباره مسایل سیاسی روز سخن گفته، تنها سه سال و نیم فرصت داشته که دستگاه سیاست خارجی کشورش را نه در کسوت منتقد که به عنوان بالاترین مقام کشوری هدایت کند و حالا در آستانه انتخابات برای نخستین بار رای دهندگان آمریکایی فرصت دارند نتایج مدیریت او و برنامه‌های آتی‌اش را ورق بزنند.

زک بیشام، مجری پادکست وردلی به همراه دو کارشناس دائمی خود یعنی جن ویلیامز و آلکس ورد کارنامه سیاست خارجی آقای ترامپ را با این سرفصل باز میکنند که او در کارزارهای انتخاباتی خود در سال ۲۰۱۶ با شعار “اول آمریکا” به میدان آمد و در دور نخست ریاستجمهوری خود هم تلاش کرد همه تصمیم‌ها و مناسبات آمریکا با جهان را همسو با تحقق این شعار پیش ببرد.

این سه روزنامه‌نگار نشریه وکس در ابتدا کارنامه سیاست خارجی دولت دونالد ترامپ را به سه فصل تقسیم می‌کنند؛ شعارها و لفاظی‌ها آقای ترامپ همچون “مقابل چین ایستادن” و یا “کسب توافق بهتر با ایران”. دوم اهدافی که کاخ‌سفید برای خود ترسیم کرده و بنا دارد به آن دست یابد و سوم نتایجی که در واقعیت این شعارها و تلاش‌ها به دنبال داشته است.

جین ویلیامز در ابتدای پادکست ورلدلی فهرستی از دستاوردهای سیاست خارجی دولت آقای ترامپ طی سه سال نیم و گذشته را فهرست کرد:

و البته چهار مورد دیگر که آلکس ورد به فهرست خانم ویلیامز اضافه می‌کند:

پس از فهرست کردن این دستاورها جین ویلیامز می‌گوید: “حالا ببینیم در واقعیت در هر کدام از این موارد چه چیزی قطعی و اثربخشی به دست آمده است. در مورد کره‌شمالی اگر چه دیگر آزمایش هسته‌ای روی نداده اما گزارش‌های متعددی که خود تو آلکس (ورد) تهیه کردی از ادامه پیشرفت برنامه‌های موشکی و هسته‌ای پیونگ یانگ حکایت دارند و البته هیچ توافقی برای غیرهسته‌ای شدن شبه جزیره کره هم حاصل نشده… در مورد چین هم خب کاخ سفید می گوید دو طرف به مقدمات یک پیش توافق تجاری رسیده‌اند اما خیلی جزئیاتی بیرون نیامده. در مورد ایغورها و هنگ‌کنگ هم اگر چه تحریم‌ها وضع شده اما اثری بر آنچه در حال روی دادن است نداشته….”

زک بیشام، مجری پادکست وردلی هم معتقد است: “اتفاقا این همان نکته‌یست که در ابتدای برنامه گفتم؛ این که واقعا نمی‌شود یک خط‌کش میان بخش‌های مختلف کارنامه سیاست خارجی دونالد ترامپ کشید. چرا که مثلا در همین مورد ایغورها، اگر چه بدنه میانی دستگاه دیپلماسی تحریم‌هایی تهیه کرده و وضع کرده اما به گفته جان بولتون (در کتاب جدیدش) دونالد ترامپ در دیدار حضوری اقدام دولت شی جین پینگ در ایجاد اردوگاه‌های اجباری ایغورها را ستوده بود… یا این که ترامپ بارها آقای شی را یک رهبر بزرگ خوانده و از او تمجید کرده و در همان ماه های نخست کووید۱۹ هم چین را به علت نحوه مقابله با این ویروس بارها ستود هر چند حالا ترجیح می‌دهد کرونا را ویروس چینی بنامد… در مجموع نمی‌توان یک خط ممتد و همبسته میان شعارها و اظهارات آقای ترامپ و عملکرد او پیدا کرد”.

این روزنامه‌نگار آمریکایی حتی به اظهارات قدیمی آقای ترامپ قبل از ورود به کاخ‌سفید اشاره می کند که طی آن آقای ترامپ سرکوب معترضان به دولت چین در میدان تیان‌آن‌من پکن (۱۹۸۹) را ستوده و آن را نشانه اقتدار دولت چین ارزیابی کرده بوده است.

جان هالتیوانگز سال گذشته (۲۰۱۹) و در ۳۰امین سالگرد قیام میدان تیان آن مین‌چین پکن در نشریه بیزینس اینسایدر به اظهارات آقای ترامپ در سال ۱۹۹۰، یعنی یک سال پس از سرکوب این اعتراضات در پکن پرداخته بود و در آنجا این جمله آقای ترامپ در گفتگو با مجله پلی‌بوی را برجسته کرده بود که: “وقتی دانشجویان ریختند در میدان تیان‌آن‌من، دولت چین تقریبا تار و مارشان کرد. آنها خیلی خشن برخورد کردند اما توانستند با اقتدار وضع رو مهار کنند”.

فشار حداکثری، ‘سلاح‘ مورد علاقه ترامپ

آلکس ورد در ادامه این پادکست به تکنیک فشار حداکثری در سیاست خارجی دونالد ترامپ اشاره می‌کند و می‌گوید به نظر می‌رسد رئیس جمهور آمریکا این حربه را از تجربه طولانی خود در زمینه امور بازرگانی و تجاری به عاریه گرفته و تقریبا در همه سطوح حتی در توییتر علیه منتقدان خود به کار می‌برد.

“اگر دنبال یک خط ممتد میان شعارها و اقدام‌های دونالد ترامپ در صحنه سیاست خارجی می‌گردید، آن فشار حداکثری است… به نظر می‌رسد او عمیقا باور دارد که اگر بتواند حداکثر فشار را وارد و آن را در طی زمان مضاعف کند در نهایت به آنچه می خواهد دست خواهد یافت… او حتی در توییتر با لقب دادن و مسخره کردن منتقدانش تلاش می‌کند آنها را تحت فشار قرار دهد….”

جین ویلیامز با این تحلیل آلکس ورد موافق است اما می‌گوید یک استثناء در این باره وجود دارد و آن روسیه است. این که دونالد ترامپ با وجود تلاش بدنه دولت و پنتاگون و نهادهای اطلاعاتی برای تحریم و فشار بر روسیه، نه در اظهارات خود و نه در سیاست‌هایش به فشار حداکثری علیه مسکو نپرداخته است.

“البته اقدام هایی بوده مثل فرستادن سلاح به اوکراین (برای مقابله با حمایت روسیه از جدایی‌طلبان در شرق اوکراین) که خب در اون قضیه موضوع بده و بستان سیاسی با دولت اوکراین هم پیش آمد که به استیضاح هم کشید… اما به طور کلی ترامپ با تمام توان برابر فشار حداکثری چه در کلام و چه در عمل علیه روسیه مقاومت کرده گویی سیاست او در این قضیه فشار حداقلی است”.

در پاسخ به این انتقاد، آلکس ورد می‌گوید ضمن قبول کردن این استثناء شاید بتوان حدس زد با توجه به این که دونالد ترامپ بارها نشان داده که از سلاح اتمی هراس دارد و چون روسیه یک قدرت بزرگ اتمی است، آقای ترامپ از تبدیل کردن مقابله دو طرف به فضایی چون دوران جنگ سرد یا حتی جنگ هسته‌ای پرهیز می‌کند.

زک بیشام هم با اشاره به استفاده آقای ترامپ از حملات لفظی شدید و سیاست فشار حداکثری علیه کره‌شمالی می‌گوید: “اما به یک باره می‌بینیم با رد و بدل شدن یک خوش و بش میان او و کیم جونگ ایل، موضوع فشار حداکثری به کنار گذاشته می‌شود و ماجرای رد و بدل کردن نامه‌های فدایت شوم و حتی هدیه دادن سی‌دی‌های التون جان شروع می‌شود.”

نااوباما کردن و هنر معامله جوش‌دادن ترامپ!

جین ویلیامز فصل دیگری از کارنامه سیاست خارجی دونالد ترامپ را به تمایل او برای لغو توافق‌هایی می داند که باراک اوباما پای آنها را امضاء کرده است.

“این نه فقط برای فسخ دستاوردهای اوباما است بلکه دونالد ترامپ می‌گوید قادر است با لغو آن توافق‌ها، توافق‌های بهتری برای آمریکا به دست آورد. او همیشه مدعی بوده که استاد کسب توافق است. او می خواهد هر آنچه که اوباما کرده را بهترش را انجام دهد. معاهده اقلیمی پاریس، برجام، نفتا و همه اینها… البته که در نفتا توانست به توافقی نسبتا بهتر دست پیدا کند هر چند نفتا را باراک اوباما بنیان نگذاشته بود اما در بقیه موارد مثل برجام. او همواره برجام را مفتضح‌ترین توافق تاریخ آمریکا دانسته اما همزمان گفته خودش هم به دنبال توافق با ایران است.”

آلکس ورد ضمن موافقت با این نظر معتقد است نکته بارز در سیاست خارجی آقای ترامپ این است که “سوال این نیست که او ایدئولوژی برای سیاست خارجی ندارد. او ایدئولوژی دارد اما استراتژی برای رسیدن به آن ندارد… او به سیاست‌گذاری بنیادی اعتقادی ندارد، بولتن‌های روزانه کاخ‌سفید را نمی‌خواند…”

قاسم سلیمانی؛ تغییر سیاست یا تصمیمی تاکتیکی؟

یکی دیگر از نقاط برجسته کارنامه سیاست خارجی دونالد ترامپ کشتن قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران است که از نظر جین ویلیامز، در زمان وقوع بسیاری آن را تغییر ساختاری در سیاست مواجهه آمریکا با ایران در منطقه ارزیابی کردند و کاخ‌سفید هم از آن به عنوان یک گام مهم پیش‌گیرانه علیه تهاجم‌های ایران علیه منافع آمریکا ارزیابی کرد اما به مرور زمان مشخص شد که لزوما چنین اهدافی محقق نشده است.

“شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران همچنان به منافع و مواضع نیروهای آمریکا در عراق حمله می‌کنند و این سوال پیش می‌آید آیا این هم فقط یک حرکت نمادین و سمبولیک بود و شاید هم یکی از آن اقداماتی که چون اوباما از آن پرهیز کرده بود ترامپ گفت پس من می‌روم سراغش.”

البته در مقابل این نظر آلکس ورد معتقد است که اگر قرار بود ترامپ هر آنچه اوباما نکرده را بکند و یا هر چه او کرده را خنثی کند “آنوقت چرا ترامپ به ایران حمله نظامی نکرد؟”

موضوع ایران در پادکست این هفته وردلی بارها به میان کشیده می‌شود از جمله در فصلی که روزنامه‌نگاران نشریه وکس تلاش می‌کنند با فرض پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات سوم نوامبر، سیاست خارجی او در چهار سال دوم ریاست جمهوری‌اش را پیش‌بینی کنند.

جهان در دوران ‘ترامپ به توان دو‘

هر سه روزنامه‌نگار نشریه وکس معتقدند که شاید کشورهای جهان توان صبر کردن و مقاومت برای چهار سال او ریاست جمهوری ترامپ را داشتند اما اگر او برای بار دوم ریاست قدرت‌مندترین دولت و ارتش جهان را در دست بگیرد ممکن است بسیاری از این کشورها دیگر تاب مقاومت در برابر حدود یک دهه تغییر و دگرگونی در مواضع آمریکا نداشته باشند و شروع به عبور از واشنگتن به عنوان کانون رهبری نظام جهانی شوند.

جین ویلیامز به پیمان اقلیمی پاریس اشاره می‌کند و معاهدات دیگر و می‌گوید: “خروج از معاهده پاریس، ترک سازمان جهانی بهداشت (و یا یونسکو و کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد)، و یا برجام ممکن است به محض مستقر شدن یک رئیس جمهور جدید در کاخ سفید قابل بازگشت باشد اما اگر ترامپ برای بار دوم پیروز شود، آن وقت ممالک دیگر ممکن است حوصله و توان صبر کردن برای بازگشت آمریکا بعد از دور دوم ریاست جمهوری او را نداشته باشند.”

آلکس ورد و زک بیشاپ هم معتقدند پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات سوم نوامبر او را از بار فشارهای داخلی برای دنبال کردن ایدئولوژی خود در سطح جهانی آزاد خواهد کرد چرا که دیگر نگران انتخابات بعدی نیست و این یعنی “ترامپ به توان ۲”. آلکس ورد حتی این تئوری را پیش می‌کشد که آقای ترامپ در دور دوم ریاست جمهوری خود ممکن است با خروج آمریکا از ناتو نظم جهانی را دچار شوک ساختاری کند.

“باید ابتدا این پیش شرط را مورد توجه قرار دهیم که آیا ملاحظات سیاسی و انتخاباتی در چهار سال دور اول ریاست جمهوری، دونالد ترامپ را از دنبال کردن بعضی اهدافش باز داشته یا این که او هر آنچه گوشه ذهنش داشت تا امروز جلو برده… برخی هستند که می‌گویند ترامپ حالا که کشورهای اروپایی را وادار به مشارکت بیشتر در ناتو کرده، از این پیمان راضی است… اما کسانی دیگری چون جان بولتون هستند که می‌گویند ترامپ با خارج کردن آمریکا از ناتو تنها یک جمله فاصله داشت اما من او را از این تصمیم واداشتم… کسان دیگری هم هستند که می‌گویند ترامپ همیشه گفته که نمی‌خواهد آمریکا عضو ناتو بماند اما خب چون اذهان عمومی (و دو حزب اصلی) از عضویت در ناتو حمایت می‌کنند، او به دنبال عملی کردن نظر خود نرفته اما در دور دوم که محدودیتی ندارد این کار را خواهد کرد و اگر هم حتی جمهوری‌خواهان ناراحت شوند کاری از دست‌شان بر نخواهد آمد چون دیگر انتخاباتی در کار نیست….”

در بخش پایانی این پادکست چشم‌انداز سیاست خارجی دونالد ترامپ در قبال ایران مورد توجه سه روزنامه‌نگار وکس قرار می‌گیرد. جین ویلیامز با یادآوری روزهای حساس پس از ساقط کردن پهپاد آمریکایی از سوی ایران و کشتن قاسم سلیمانی از سوی آمریکا متذکر می‌شود که آقای ترامپ در آن زمان تصمیم گرفت که به ایران حمله نظامی نکند و “حالا هم می‌گوید ظرف یک ماه نخست دور دوم با ایران به توافق خواهد رسید. اما قضیه ایران مانند قضیه چین ممکن است به همه چیز یا هیچ چیز ختم شود. یعنی ممکن است ترامپ به یک توافق‌نامه ساده و بزک شده با ایران رضایت دهد یا این که تهران مقاومت کند و تحریم‌ها تداوم یابد و تنش بالاتر برود”.

آلکس ورد معتقد است قضیه ایران در دور دوم ریاست جمهوری دونالد ترامپ به چیزی شبیه اواخر دور دوم ریاست جمهوری جورج دبلیو بوش خواهد شد؛ “یعنی کاخ سفید عملا به ایران فرصت خواهد داد تا برنامه اتمی خود را جلوتر ببرد و شاید هم به سرانجام برساند و شاید هم برای متوقف کردن آن به تاسیسات هسته‌ای این کشور حمله کند.”

آیا می‌دانستید از هر ۱۰ ایرانی یکی آفریقایی‌تبار است؟

مجله دو ماهنامه هوک چاپ بریتانیا در شماره جدید خود به مجموعه عکس‌‌های مهدی احصایی عکاس ایرانی-آلمانی درباره جامعه افرو-ایرانی‌ها در جنوب ایران پرداخته است. این مجله که شعار اصلی خود را توجه به “اقلیت‌ها و صداهای خاموش” از طریق آثار هنری و ادبی و فیلم عنوان می‌کند، روز سوم سپتامبر در گزارشی به قلم نیلوفر حیدری با مهدی احصایی گفتگو کرده و همچنین به این بهانه اطلاعاتی درباره جامعه ایرانیان آفریقایی‌تبار منتشر کرده است.

آقای احصایی می‌گوید نخستین بار در سال ۲۰۱۰ و در جریان یک سفر تابستانی به شیراز متوجه وجود اقلیت آفریقایی‌تباران ایران شده. او در این مجموعه عکس پرتره‌هایی از افرو-ایرانیان تهیه کرده و آنها را در کتابی به همین نام در آلمان منتشر کرده است.

“من تنها کسی نبودم که از وجود آنها خبر نداشت. با خیلی‌ها در داخل و خارج ایران صحبت کردم که اونها هم خبر نداشتند که جامعه افرو-ایرانی سابقه چند ساله زندگی در این کشور را دارد”.

نیلوفر حیدری در گزارش خود مشخصات مختصری از این اقلیت جامعه ایران ارایه کرده است.

“سیاه‌پوستان حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد جامعه ایران را تشکیل می دهند یعنی رقمی حدود ۸ میلیون نفر. آنها اغلب در جنوب این کشور و در استان‌های هرمزگان، خوزستان، سیستان و بلوچستان زندگی می‌کنند.”

اما نکته مهمی که مهدی احصایی متوجه آن شده و به مجله هوک هم گفته این است که: “مگر به جنوب ایران سفر کرده باشید تا از وجود آنها خبردار شوید وگرنه هیچ اثری از جامعه سیاه‌پوستان ایرانی در رسانه‌ها و به ویژه در جوامع مناطق شمالی ایران به چشم نمی‌خورد… در جریان تحقیق، برایم پیدا کردن اطلاعات درباره این بخش از جامعه ایران بسیار دشوار بود؛ به ندرت مستندی تصویری از آنها وجود دارد. همین طور که به پروژه خودم ادامه می‌دادم به این حقیقت پی بردم که این یک بی‌عدالتی است.”

برده‌داری در ایران سابقه طولانی دارد و هنوز از قانون منع خرید و فروش بردگان در این کشور ۱۰۰ سال نگذشته است. در حقیقت، مجلس ملی ایران در فوریه ۱۹۲۹ تحت فشارهای خارجی از جمله دولت بریتانیا قانون منع خرید و فروش بردگان در ایران را تصویب کرد.

مهدی احصایی که برای تهیه این مجموعه بارها به جنوب ایران سفر کرده در گفتگوی خود با هوک تصریح می‌کند: “بر اساس سفرهای متعددی که به ایران کردم می‌توانم بگویم اگر چه ایران کشوری بسیار میهمان‌نواز و به لحاظ قومی و نژادی بسیار متنوع است اما ایرانیان بسیاری به علت نژاد یا رنگ پوست‌شان در این کشور با تبعیض و تعصب روبرو می‌شوند. جنبش جان سیاهان مهم است که در آمریکا و نقاط دیگر جهان دوباره شدت گرفته در میان ایرانیان هم موضوع درباره نحوه برخورد جامعه با اقلیت‌ها را پیش کشیده از جمله توجه بیشتر مردم به ایرانیان آفریقایی‌تبار و افغانستانی‌تبار.”

پروژه ۱۶۱۹ نیویورک‌تایمز

روزنامه نیویورک‌تایمز در پروژه‌ای چند رسانه‌ای تحت عنوان ۱۶۱۹ به تاریخچه برده‌داری و جامعه آفریقایی‌تباران آمریکا پرداخته است. این مجموعه که شامل یک مجموعه پادکست، مجله و کتاب، فیلم مستند و وبسایتی به همین نام است در چند ماه اخیر مورد توجه قرار گرفته و برنده جوایز متعددی هم شده است.

این پروژه را نیویورک تایمز به مناسبت ۴۰۰ ساله شدن تاریخ برده‌داری در آمریکا تهیه کرده است و تلاش دارد با مرور مستندات تاریخی مربوط به این بخش از تاریخ شکل‌گیری آمریکا نشان دهد از ماه اوت سال ۱۶۱۹ که نخستین کشتی با ۲۰ برده به زنجیر کشیده شده در سواحل ویرجینیا پهلو گرفت سیاهان همواره در آنچه حدود ۱۵۰ سال بعد تحت عنوان ایالات متحده آمریکا شکل گرفت نقش داشته‌اند.

این نقش ساختاری نه تنها در زمینه کشاورزی و صنعتی که در تمامی سطوح فرهنگی آمریکا هم بارز بوده است. برای مثال، هر آنچه در جهان به عنوان سبک موسیقی آمریکایی شناخته می‌شود برخاسته از جوامع آفریقایی تبار این کشور است؛ جاز، بلوز، گاسپل و هیپ هاپ.

نیکل هنا-جونز، گزارشگر نیویورک تایمز و مدیر پروژه ۱۶۱۹ می‌گوید: “تقریبا هیچ گوشه‌ای از فرهنگ آمریکایی وجود ندارد که سیاهان در آن مشارکت نداشته باشند و تلاش نکرده باشند تا آن را به سوی آنچه دموکراسی و آزادی آمریکایی می‌خوانیم سوق نداده باشند. متمم چهاردهم قانون اساسی که افراد متولد در خاک آمریکا را شهروند این کشور می‌داند، حاصل جنبش‌های سیاهان است. ممنوع شدن تبعیض علیه افراد به علت رنگ پوست یا نژاد آنها در قانون اساسی هم همین‌طور. اما در تمام ۴۰۰ سال گذشته تلاش شده سیاهان را در روایت آمریکا به عنوان سرزمین موعود غایب نگه داشت. حالا زمان آن رسیده که این حقایق را دوباره بررسی کنیم.”

خانم هنا-جونز که خود یک آفریقایی تبار است برای پروژه ۱۶۱۹ امسال برنده جایزه معتبر پولیتزر شده است.