حق نشر عکسSTENA BULK

یک مقام ایرانی گفته است پیش از توقیف نفتکش بریتانیایی “استینا ایمپرو”، این کشتی با یک شناور صیادی برخورد داشته است.

سپاه پاسداران روز گذشته اعلام کرد این نفتکش را به خاطر آنچه رعایت نکردن قوانین و مقررات بین‌المللی دریایی خواند، در تنگه هرمز توقیف کرده است.

مقام‌های ایرانی روز گذشته و پس از توقیف این نفتکش به “برخورد” آن با یک شناور ایرانی اشاره نکرده بودند.

• توصیه دولت بریتانیا به کشتی‌های این کشور برای پرهیز از تردد در تنگه هرمز
• هشدار بریتانیا به ایران: عدم رهایی فوری نفتکش عواقب جدی خواهد داشت
• سپاه یک نفتکش بریتانیایی را توقیف کرده است

اما امروز شنبه، ۲۹ تیر، الله مراد عفیفی‌‌پور، مدیرکل بنادر و دریانوردی استان هرمزگان گفته است که نفتکش “استینا ایمپرو” در مسیر تردد خود با یک کشتی صیادی برخورد کرده است.

او گفته است “عوامل این کشتی سانحه دیده صیادی با شناور تماس می‌گیرند اما پاسخی دریافت نمی‌کنند.”

این مقام سازمان بنادر و دریانوردی مشخص نکرده کشتی سانحه‌دیده چه نوع کشتی است و برخورد ادعایی پیش آمده به چه نحو بوده است.

آقای عفیفی‌پور به خبرگزاری فارس گفته است نیروی دریایی سپاه شب گذشته این نفتکش را وارد لنگرگاه بندرعباس کرده و آن را تحویل اداره کل بنادر و دریانوردی استان هرمزگان داده و قرار است حادثه بررسی شود.

این کشتی ۲۳ خدمه دارد که هنوز روی عرشه هستند. ۱۸ نفر خدمه این نفتکش هندی هستند و پنج خدمه دیگر از کشورهای روسیه، فیلیپین و لتونی.

جرمی هانت، وزیر امور خارجه بریتانیا به ایران هشدار داده که اگر نفتکش توقیف شده را آزاد نکند، با “عواقب جدی” رو‌به‌رو خواهد شد.

پیش از این خبرگزاری‌های ایسنا و تسنیم به نقل از یک مقام مطلع در سازمان بنادر و دریانوردی گفته بودند این نفتکش به علت عدم رعایت قوانین بین‌المللی در انتخاب مسیر ورود به تنگه هرمز و به خطر انداختن امنیت تردد کشتیرانی و همچنین برخی تخلفات دیگر به سمت آب‌های ایران هدایت شده است.

این مقام مطلع که نامی از او برده نشده مدعی شده که نفتکش بریتانیایی با عدم رعایت اصل عبور بی ضرر از تنگه هرمز، امنیت تردد کشتیرانی در این منطقه را به خطر انداخته و با وارد کردن پسماند نفت موجود در مخازن خود موجب ایجاد آلودگی شدید و لطمه زدن به محیط زیست خلیج فارس شده است.

در پی توقیف این نفتکش، سخنگوی دولت بریتانیا به شرکت‌های کشتی‌رانی این کشور توصیه کرده برای مدتی موقت از تردد در این منطقه خودداری کنند.

وزیر امور خارجه بریتانیا گفته است کشورش به دنبال راه حل نظامی نیست و موضوع را از راه‌های دیپلماتیک دنبال خواهد کرد.

حق نشر عکسBASIL M KARATZAS / KARATZAS IMAGES

دولت بریتانیا به کشتی‌های این کشور توصیه کرده که “موقتا” از تنگه هرمز تردد نکنند.

در پی توقیف یک نفتکش بریتانیا توسط سپاه پاسداران، سخنگوی دولت بریتانیا گفت که به شرکت‌های کشتی‌رانی این کشور توصیه شده برای مدتی موقت از تردد در این منطقه خودداری کنند.

سپاه پاسداران گفته است نفتکش بریتانیایی “استینا ایمپرو” را به خاطر آنچه رعایت نکردن قوانین و مقررات بین‌المللی دریایی خوانده، در تنگه هرمز توقیف کرده است.

این کشتی به بندرعباس هدایت شده و گفته شده ۲۳ خدمه دارد که هنوز روی عرشه هستند.

جرمی هانت، وزیر امور خارجه بریتانیا به ایران هشدار داده که اگر نفتکش توقیف شده را آزاد نکند، با “عواقب جدی” رو‌به‌رو خواهد شد.

• هشدار بریتانیا به ایران: عدم رهایی فوری نفتکش عواقب جدی خواهد داشت
• آیا ‘جنگ دوم نفتکش‌ها’ جهان را تهدید می‌کند؟
• سپاه یک نفتکش بریتانیایی را توقیف کرده است
• سپاه یک نفتکش خارجی را در تنگه هرمز توقیف کرده است

وزیر امور خارجه بریتانیا گفته است کشورش به دنبال راه حل نظامی نیست و موضوع را از راه‌های دیپلماتیک دنبال خواهد کرد.

سخنگوی دولت ترزا می، نخست‌وزیر بریتانیا گفته است “ما نگران اقدام‌های غیر قابل قبول ایران هستیم که چالشی آشکار در برابر آزادی کشتیرانی بین المللی است.”

بریتانیا گفته است سفیر این کشور در تهران “برای حل مشکل” با وزارت امور خارجه ایران در تماس است و “ما در همکاری نزدیک با شرکای بین المللی خود هستیم.”

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا هم گفته است با مقام‌های بریتانیا در باره آنچه که اتفاق افتاده صحبت خواهد کرد.

توقیف نفتکش بریتانیایی نزدیک به دو هفته پس از آن صورت می‌گیرد که نیروی دریایی بریتانیا یک نفتکش ایرانی را در تنگه جبل‌الطارق توقیف کرد. ایران توقیف نفتکش خود را “راهزنی دریایی” خواند و گفت “این اقدام بی پاسخ نخواهد ماند.”

روز گذشته یک دادگاه در جبل‌الطارق رای داد که توقیف نفتکش ایرانی گریس-۱ برای یک ماه دیگر تمدید شود.

• دادگاه عالی جبل‌الطارق توقیف نفتکش ایرانی را یک ماه دیگر تمدید کرد

چند روز پیش آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران، با اشاره به این مساله، بریتانیا را به دزدی دریایی متهم کرد و گفت: “انگلیس خبیث دزدی دریایی می‌کند و کشتی ما را می‌دزدد، جنایت می‌کنند و شکل قانونی به آن می‌دهند.”

آقای خامنه‌ای در سخنان خود هشدار داده بود که جمهوری اسلامی”این خباثت‌ها را بی‌جواب نمی‌گذارد. در فرصت خود و جای خود پاسخ خواهد داد.”

استینا ایمپرو دومین نفتکشی است که سپاه پاسداران در روزهای اخیر توقیف کرده است.

نفتکش ریاح نیز اخیرا توسط قایق‌های گشتی سپاه به دلیل آنچه حمل سوخت قاچاق خوانده شد در جنوب جزیره لارک، در تنگه هرمز توقیف شد.

خبرگزاری فرانسه گزارش داده که چهار نفر از اعضای ارکستر زهره، گروه موسیقی دختران افغانستان، پس از شرکت در یک جشنواره موسیقی از محل اقامت‌شان در یک هتل در یکی از شهرهای اسلواکی مفقود شده‌اند.

این خبرگزاری گفته است این گروه موسیقی در ۱۳ جولای (ژوئیه) در جشنواره “پوهودا” در شهر غربی ترنچین در نزدیکی مرز جمهوری چک در یک کنسرت شرکت کرده بودند. این خبرگزاری افزوده که ۴ نفر از اعضای این گروه در ۱۴ ژوئیه از محل اقامت‌شان مفقود شده‌اند.

احمد ناصر سرمست، بنیانگذار انستیتوی ملی موسیقی افغانستان و ارکستر زهره به بی‌بی‌سی گفت که: “هنوز در موقعیتی قرار ندارم که در این مورد چیزی بگویم. هنوز گروه به کابل نرسیده‌ است.”

پلیس اسلواکی در جستجوی اعضای مفقود شده این گروه موسیقی است.

پلیس اسلواکی گفته است که اعضای این ارکستر پس از شرکت در جشنواره به هتل برگشته بودند اما صبح روز بعد، چند نفر از اعضای این گروه مفقود شدند.

رسانه‌های محلی اسلواکی گزارش داده‌اند که یکی از این دختران خویشاوندانی در آلمان دارد

• درخشش ‘زهره’ در لندن؛ نغمه‌پردازی ‘دختران خورشید’
• اهدای جایزه پولار به ‘انستیتوی موسیقی ملی افغانستان’
• هفت رویداد فرهنگی خبرساز نودوهفت افغانستان

حق نشر عکسAFP

ارکستر زهره که همه اعضای آن دختران جوان هستند، پانزده سال پس از سقوط حکومت طالبان، در سال ۲۰۱۵ میلادی در چارچوب انستیتوت/انستیتوی ملی موسیقی افغانستان شکل گرفت.

رهبری این ارکستر را نگین خپلواک، ۲۲ ساله‌ بر عهده دارد. او نخستین رهبر ارکستر زن در تاریخ افغانستان است.

این ارکستر با ۲۴ عضو به چندین کشور اروپایی برای اجرای کنسرت سفر داشته است.

سال گذشته انسیتیوت ملی موسیقی افغانستان که ارکستر زهره هم بخشی از این نهاد است، برنده جایزه پولار، بالاترین جایزه موسیقی سوئد/سویدن شد که به “نوبل موسیقی” نیز معروف است. این جایزه سالانه برای قدردانی از موسیقی‌های برتر جهان در اشکال مختلف اهدا می‌شود.

• خبرهای بیشتر را در کانال تلگرام بی‌بی‌سی فارسی دنبال کنید

حق نشر عکسAHMADINEJAD.IR

وکیل مدافع حمید بقایی، معاون اجرایی محمود احمدی‌نژاد در دولت یازدهم تائید کرده که او در زندان سکته مغزی کرده است.

مهران عبدالله‌پور به خبرگزاری ایلنا گفته است که آقای بقایی ۲۰ روز پیش در زندان سکته کرده و اکنون مشغول درمان است.

آقای عبدالله‌پور گفته است هفته پیش مسئولان زندان به آقای بقایی مرخصی داده بودند و با پیگیری مشخص شد که او نزدیک به ۲۰ روز پیش در زندان سکته مغزی کرده بود.

• انتشار عکس‌های حمید بقایی در مرخصی و ابراز نگرانی از وضعیت سلامت او
• حمید بقایی از بیمارستان مرخص و مجددا راهی زندان شد
• بقایی: حتی اگر اتهامات قوه قضاییه درست باشد، من مقصرم یا سردار سلیمانی؟

وکیل آقای بقایی گفته است ۱۵ روز پول کشید تا به او مرخصی داده شود.

آقای عبدالله‌پور گفته است “تنها بحث سکته مغزی نیست بلکه به‌خاطر عوارض دیگری هم این لخته خون ایجاد شده است. بنا به نظر پزشکان به‌خاطر کمبود مواد ضروری بدن ازجمله ویتامین و پروتئین چنین اتفاقی افتاده است.”

از زمان زندانی شدن آقای بقایی، چندین بار نسبت به وضعیت سلامت او هشدار داده شده است.

تابستان سال پیش سایت دولت بهار که اخبار محمود احمدی‌نژاد را پوشش می‌دهد با انتشار عکس‌هایی از حمید بقایی وضعیت جسمی او را بحرانی خواند.

آقای بقایی در اتهاماتی از جمله اختلاس مجرم شناخته و به ۱۵ سال زندان محکوم شد. او مدت زمانی در اعتراض به حکمش دست به اعتصاب غذا زد و برای مدتی در بیمارستان بستری شد.

آقای بقایی علاوه بر زندان به جزای نقدی و شلاق هم محکوم شده است.

معاون اجرایی محمود احمدی‌نژاد در دولت یازدهم محکومیت خود را فرمایشی و هدف از آن را بدنام کردن دولت آقای احمدی‌نژاد دانسته است.

حق نشر عکسIRNA

جمهوری اسلامی گزارش حاکی از سرنگونی یک پهپاد ایران توسط دفاع ضدهوایی یک شناور آمریکایی در نزدیکی تنگه هرمز را تکذیب کرده است.

روز جمعه، ٢٨ تیر (١٩ ژوئیه)، رسانه‌های ایران اظهارات سرتیپ پاسدار ابوالفضل شکارچی، “سخنگوی ارشد” نیروهای مسلح جمهوری اسلامی را منتشر کردند که گفته است: “بر خلاف ادعای واهی و برخاسته از توهم ترامپ، تمامی پهپادهای متعلق به جمهوری ا سلامی ایران در منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز از جمله پهپاد مورد نظر رئیس جمهور آمریکا پس از انجام ماموریت شناسایی و کنترل برنامه‌ریزی شده به سلامت به پایگاه‌های خود بازگشته‌اند.”

سخنگوی نیروهای مسلح گفته است که “هیچگونه گزارشی دال بر مقابله عملیاتی ناو یو‌اس‌اس باکسر گزارش نشده است.”

به گفته سرتیپ شکارچی “اینگونه اظهارات بی‌پایه رئیس جمهور آمریکا را در راستای ایجاد التهاب و ناامن سازی منطقه مهم خلیج فارس و آب‌راه استراتژیک تنگه هرمز است.” او افزوده است که “نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران همواره با هوشیاری کامل و بر طبق موازین بین‌المللی، ماموریت قانونی حراست، کنترل و مراقبت از امنیت خلیج فارس و تنگه هرمز را وظیفه قانونی خود می‌دانند.”

خبرهای بیشتر را در کانال تلگرام بی‌بیسی فارسی دنبال کنید

• دونالد ترامپ: یک پهپاد ایران را در تنگه هرمز سرنگون کردیم
• سپاه یک نفتکش خارجی را در تنگه هرمز توقیف کرده است
• سپاه: پهپاد آمریکایی در فضای ایران بوده؛ آمریکا: در حریم آب‌های بین‌المللی هدف قرار گرفته

حق نشر عکسGETTY IMAGES

پیشتر، عباس عراقچی، معاون وزارت خارجه، در توییتر خود سرنگونی پهپاد را تکذیب کرده و نوشته بود: “ما هیچ پهپادی را نه در تنگه هرمز و نه هیچ جای دیگر از دست نداده‌ایم، نگرانم که ناو یو ‌اس اس باکسر اشتباهی یکی از پهپادهای خودشان را هدف قرار داده باشد!.”

شامگاه گذشته دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا اعلام کرد که یک پهپاد ایرانی به حدود یکهزار یاردی (حدود یک کیلومتری) یک ناو نیروی دریایی ایالات متحده نزدیک شده بود که پس از نادیده گرفتن اخطار برای دورشدن از محل، توسط آتشبار این ناو سرنگون شد. وی گفت که حضور این پهاد در چنین فاصله‌ای ایمنی ناو و سرنشینان آن را به مخاطره انداخته بود.

آقای ترامپ با متهم کردن ایران به ناامن کردن آب‌های بین‌المللی، هشدار داد که “ایالات متحده حق دفاع از نیروها، تاسیسات و منافعش را برای خودش محفوظ می‌داند. ما از همه کشورها می‌خواهیم که تلاش های ایران برای اختلال در آزادی دریانوردی و تجارت جهانی را محکوم کنند. من همچنین از کشورهای دیگر می خواهم که از کشتی‌های خودشان که از تنگه هرمز عبور می کنند محافظت و در آینده با ما همکاری کنند.”

در پی اظهارات رئیس جمهوری آمریکا، جاناتان هافمن، سخنگوی ارشد پنتاگون – وزارت دفاع آمریکا – خبر سرنگونی این پهپاد را تایید کرد. وی گفت: “روز پنجشنبه حدود ساعت ۱۰ بامداد به وقتی محلی، ناو آبی-خاکی باکسر در مسیر ورودی تنگه هرمز در آب‌های بین‌المللی قرار داشت که یک سیستم هوایی بدون سرنشین با بال ثابت [پهپاد] به ناو باکسر نزدیک شد و در برد تهدید ناو قرار گرفت. این کشتی به منظور حفظ امنیت کشتی و سرنشینان آن علیه این پهپاد وارد عملیات شد.”

شامگاه گذشته و در پی انتشار اظهارات مقامات آمریکایی، جواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی که در نیویورک است، به خبرنگاران گفت که اطلاعی در این مورد دریافت نکرده و باید منتظر اطلاعیه منابع نظامی جمهوری اسلامی بود.

ماه گذشته، یک پهپاد تجسسی آمریکایی توسط دفاع ضد هوایی ایران سرنگون شد. مقامات جمهوری اسلامی گفتند که این پهپاد وارد حریم هوایی ایران شده اما مقامات آمریکایی ضمن تایید سقوط این پهپاد در اثر آتش ضدهوایی ایران، اظهار داشتند که پهپاد بر فراز آب‌های بین‌المللی هدف قرار گرفته است.

در حالیکه انتظار می‌رفت ایالات متحده نسبت به سرنگونی این پهپاد واکنش نظامی نشان دهد، رئیس جمهوری آمریکا گفت که برنامه حمله به مراکزی در ایران را در لحظات آخر لغو کرد. او گفت که بین تلفات ناشی از چنین واکنشی با سقوط یک پهپاد بدون سرنشین تناسبی وجود نداشت.

حق نشر عکسMOI AFGHANISTAN

مقام‌های امنیتی کابل تائید می‌کنند که حوالی ساعت ۷ صبح امروز، یک انفجار انتحاری در مقابل ورودی دانشگاه کابل، در حوزه سوم این شهر رخ داده است.

فردوس فرامرز، سخنگوی فرماندهی پلیس کابل به بی‌بی‌سی گفت که مهاجم انتحاری سوار بر خودروی نوع کرولا بوده و در مقابل در ورودی دانشگاه کابل مواد همراهش را منفجر کرده است.

آقای فرامرز از آمار کشته شده‎‌ها و زخمیان این رویداد اطلاعی نداده است.

وحیدالله مایار، سخنگوی وزارت بهداشت افغانستان در صفحه توییترش نوشته که ۸ کشته و ۳۳ زخمی از این رویداد به بیمارستان‌ها منتقل شده‌اند.

سخنگوی فرماندهی پلیس کابل افزود که؛ دو مین مغناطیسی نیز در محل انفجار از سوی نیروهای امنیتی کشف و خنثا شده است.

قرار بود امروز امتحان کنکور داوطلبان “ستاژ قضا” و “شورای طبی” در این دانشگاه برگزار شود.

تاکنون گروهی مسئولیت این رویداد را به عهده نگرفته است.

گروه طالبان گفته هیچ ربطی با این رویداد ندارد.

• انفجار انتحاری در ورودی یک دانشگاه نظامی در کابل شش کشته برجا گذاشت
• بمب‌گذار دانشگاه خصوصی در کابل ‘هنگام جابه‌جایی مواد انفجاری کشته شد’

حق نشر عکسMOI AFGHANISTAN

ماه قبل نیز در نتیجه یک انفجار انتحاری در وردی دانشگاه نظامی “مارشال فهیم” در حوزه پنجم کابل دست‌کم شش نفر کشته و ۱۶ نفر دیگر زخمی شدند.

مسئولین امنیتی کابل گفته بودند که بیشتر زخمیان این رویداد دانشجویان این دانشگاه نظامی هستند.

گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) مسئولیت این حمله را به عهده گرفته بود.

حدود دو ماه قبل نیز یک انفجار در دانشگاه خصوصی جهان، در ناحیه هشتم، منطقه “کارته نو” شهر کابل رخ داده بود. نصرت رحیمی، سخنگوی وزارت داخله افغانستان در آن زمان گفته بود که “فرد تروریست می‌خواست مواد منفجره را در داخل تشناب(دستشویی)‌های دانشگاه جاسازی کند که مواد منفجر شده و شخص تروریست کشته شده است.” مسئولین امنیتی کابل زخم برداشتن ۶ نفر در آن رویداد را تائید کرده بودند.

• انفجار در کابل ‘یک اتوبوس’ را هدف قرار داد
• انفجار خونین در نشست روحانیون در کابل به روایت تصویر
• انفجار بمب در خودرو پلیس در کابل

حق نشر عکسIRNA

جمهوری اسلامی آمادگی برای مذاکره پیرامون برنامه موشکی را تکذیب کرده و ایالات متحده بار دیگر از ایران خواسته است برای مذاکره جهت حل بحران کنونی ابراز آمادگی کند.

روز چهارشنبه، ۲۶ تیر (۱۷ ژوئن)، عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، در توییتر خود به گزارش خبری در مورد آمادگی جمهوری اسلامی جهت مذکره پیرامون برنامه موشکی بالستیکی خود واکنش نشان داد. پیشتر، خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از مصاحبه جواد ظریف، وزیر خارجه، گفته بود که حکومت ایران ابراز آمادگی کرده است درباره برنامه موشکی با غرب گفتگو کند.

آقای موسوی ضمن تکذیب این خبر، به ستایش از وزیر خارجه پرداخته و نوشته است: “پاسخ ظریف به مجری ان‌بی‌سی دقیق، هوشمندانه و به قول اهل فن، تعلیق به محال بود. هم توپ را به زمین آمریکا انداخت و هم به جای موضع تدافعی، موضوع فروش تسلیحات آمریکا به کشورهای منطقه را به چالش کشید.” آقای موسوی سپس افزوده است: “موضع ایران و ظریف درباره توانمندی موشکی کشور مشخص است.”

پیشتر، دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل نیز با صدور بیانیه‌ای گفته بود: “برنامه موشکی دفاعی ایران قابل مذاکره نیست.” دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی “برداشت خبرگزاری آسوشیتدپرس” از اظهارات وزیر خاجه را تکذیب کرده و در توضیح گفته بود که “آقای ظریف گفت اگر آمریکا می‌خواهد درباره موشک صحبت کند باید اول فروش سلاح به منطقه را که شامل موشک می‌شود متوقف کند.”

بیانیه نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل افزوده است: “موشک‌های ایران به هیچ وجه با هیچ کس و هیچ کشوری در هیچ زمانی مذاکره شدنی نیستند.” این بیانیه خبرگزاری آسوشیتدپرس را به نقل قول نادرست اظهارات جواد ظریف متهم کرده و گفته است: “یقینا خبرنگاران آسوشیتدپرس به اندازه کافی با مکالمه انگلیسی آشنا هستند تا مفاهیم نظرات فرضی را بدانند و دریابند؛ قرار دادن یک جمع‌بندی نادرست در سرخط خبرها در حالی که متن به خوبی روشن است تنها اقبال عمومی را از رسانه کاهش می‌دهد.”

خبرهای بیشتر را در کانال تلگرام بی‌بی‌سی فارسی دنبال کنید

• ترامپ: در کاهش تنش با ایران پیشرفت داشته‌ایم
• ترامپ: تحریم‌های ایران به طور قابل توجهی افزایش خواهد یافت
• آغاز نشست شورای حکام؛ آمریکا: اخاذی ایران تحریم‌ها را لغو نمی‌کند
• ظریف در نیویورک؛ ‘با موافقت پومپئو ویزا صادر شد’

حق نشر عکسMFA

برنامه موشکی بالستیکی جمهوری اسلامی از جمله موضوعاتی که ابراز نگرانی کشورهای غربی از جمله آمریکا را به دنبال داشته است.

ایالات متحده و برخی کشورهای غربی معتقدند که فعالیت موشکی بالستیکی ایران که می‌تواند به قابلیت حمل کلاهک اتمی ارتقاء یابد مغایر قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت راجع به لغو تحریم‌های هسته‌ای بین‌المللی است اما ایران تاکید داشته که چون با سلاح اتمی مخالف است، ساخت موشک با قابلیت حمل کلاهک اتمی را در دستور کار ندارد.

مقامات آمریکایی همچنین جمهوری اسلامی را به تجهیز موشکی گروه‌هایی مانند حزب‌الله لبنان، گروه حماس و شبه‌نظامیان حوثی یمن متهم کرده و این اقدام را باعث ایجاد بی‌ثباتی در منطقه دانسته‌اند.

حق نشر عکسSTATE.GOV

آمریکا: ایران آمادگی برای مذاکره را نشان دهد

در حالیکه مقامات ارشد آمریکایی، ضمن دفاع از تحریم‌ هسته‌ای ایران، بر اولویت دیپلماسی و حل اختلاف با جمهوری اسلامی از طریق مذاکره تاکید گذاشته‌اند، مقامات ارشد جمهوری اسلامی در این مورد نظرات متفاوتی ابراز داشته‌اند.

وزیر خارجه جمهوری اسلامی در مصاحبه‌هایی در روزهای اخیر، دولت آمریکا را متهم کرده است که با خروج از برجام، باب گفتگو با ایران را بسته است. اشاره آقای ظریف به تماس بین ایران و کشورهای گروه ۱+۵ از جمله آمریکا تا قبل از خروج این کشور از توافق هسته‌ای است که در رده‌های مختلف برای بررسی نحوه اجرای برجام صورت می‌گرفت. تا زمان خروج آمریکا از برجام هم هیچگاه گزارشی در مورد قرار داشتن موضوعات دیگر در دستور کار این نشست‌ها منتشر نشد.

در مقابل، مقامات دولت آمریکا گفته‌اند که هدف دولت قبلی این کشور از “مذاکرات اتمی” منجر به برجام، فراهم کردن زمینه “مذاکرات غیراتمی” با ایران بر سر موضوعات دیگری از جمله روابط دو طرف، برنامه موشکی، سیاست منطقه‌ای جمهوری اسلامی و وضعیت حقوق بشر بود که ناکام ماند. پس از برجام، رهبری جمهوری اسلامی ضمن انتقاد از کمبودهای این توافق، رسما هرگونه مذاکره دیگری با آمریکا ممنوع اعلام کرد. مقامات دولت فعلی آمریکا همچنین حکومت ایران را متهم می‌کنند که با سوء استفاده از نقاط ضعف توافق با دولت قبلی آمریکا، پس از دستیابی به برجام، با استفاده از امکانات مالی ناشی از لغو تحریم‌های هسته‌ای، فعالیت خود در همه زمینه‌های مورد اعتراض آمریکا را شدت بخشید.

حق نشر عکسIRNA

حسن روحانی، رئیس جمهوری مذاکره با آمریکا را با شرایطی قابل بررسی دانسته است. برخی از این شرایط مانند لغو تحریم و بازگشت به برجام مشخص و برخی دیگر چندان مشخص نیست و در گذشته هم بارها بدون جزئیات بیشتر از سوی مقامات جمهوری اسلامی مطرح شده است. آقای روحانی اخیرا گفت: “[آمریکا] از زورگویی دست بردارد، ما همیشه آماده‌ایم برای مذاکره؛ همیشه، همین ساعت، همین لحظه. شما دست بردارید از ظلم‌تان، دست بردارید از تجاوزتان دست بردارید از تحریم‌تان، برگردید پای میز برگردید پای منطق پای عدل، ما آماده‌ایم. ما اهل منطقیم ما اهل عقلانیتیم.”

در همانحال، آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، همواره هرگونه مذاکره خارج از مذاکرات هسته‌ای با آمریکا را قبل و بعد از بازگشت تحریم‌ها کاملا منع کرده و اخیرا هم بر مخالفت خود با گفتگو با آمریکا تاکید نهاد. آیت الله خامنه ای پیشتر گفته بود که در صورت آغاز مذاکره با آمریکاییان در مورد هر موضوعی، آنان مطالبات دیگر حتی بحث حقوق بشر را نیز پیش خواهند کشید و خواستار گفتگو درباره آنها خواهند شد.

حق نشر عکسGETTY IMAGES

در پی انتشار اظهارات جواد ظریف در مورد مذاکره موشکی در روز گذشته، برخی رسانه‌های آمریکایی اظهارات مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا در مورد “ابراز آمادگی ایران” برای مذاکرات موشکی را منتشر کردند.

در نشست خبری سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، یکی خبرنگاران با اشاره به این گزارش، یادآور شد که دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل گزارش مربوط به سخنان جواد ظریف را تکذیب کرده است. وی پرسید که در این صورت، موضع وزارت خارجه و دولت آمریکا چیست؟

مورگان اورتاگوس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت که خبر مربوط به اظهارات وزیر خارجه آمریکا “موضوعی را که مرتبا از همین جا هم تکرار شده به خوبی نشان می‌دهد، زیرا پیام ما همواره این بوده است که ما آماده مذاکره با ایران هستیم و رئیس جمهوری و وزیر خارجه بارها برای مذاکره بدون پیش شرط ابراز آمادگی کرده‌اند.”

خانم اورتاگوس جمهوری اسلامی را متهم کرد که “غالبا تلاش دیپلماتیک ما را با ادامه رفتار تهاجمی در منطقه پاسخ می‌دهد.” وی با اشاره به سفر اخیر شینزو آبه، نخست وزیر ژاپن به تهران برای میانجیگری بین ایران و آمریکا و واکنش تند رهبر جمهوری اسلامی نسبت به این ماموریت، گفت: “وقتی آبه در ایران بود، آنان به نفتکش ژاپنی حمله کردند، ما شاهد حمله رژیم ایران به نفتکش‌های اماراتی و نروژی بودیم و هفته پیش هم دیدیم که نیروی دریایی سپاه پاسداران یک کشتی تجاری بریتانیایی را تهدید کرد.”

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا این اتهام را که دولت این کشور “به سوی جنگ می‌شتابد” تکذیب کرد و گفت که “درست نقطه مقابل درست است و ما همیشه آماده مذاکره بدون پیش شرط با ایران هستیم.” وی در عین حال یادآور شد که “دولت ایران باید بداند که دوازده گامی که وزیر خارجه [آمریکا] به ایران پیشنهاد کرده برای مذاکره روی میز است.”

در نشست خبری سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، پیشنهاد قبلی این کشور برای تشکیل یک نیروی حفاظتی دریایی برای تضمین آزادی کشتیرانی تجاری در خلیج فارس مطرح شد. یکی از خبرنگاران پرسید که برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، از سفیران چند کشور برا ی بررسی این موضوع دعوت کرده و سئوال کرد که چه کشورهایی دعوت شده‌اند؟ خانم اورتاگوس گفت که بعدا این موضوع رسانه ای خواهد شد.

حق نشر عکسGETTY IMAGES

در پی حملات تند رئیس جمهور آمریکا به چهار نماینده زن کنگره، مجلس نمایندگان آمریکا طی یک رای گیری نمادین اظهارات “نژادپرستانه” دونالد ترامپ را محکوم کرده است.

این قطعنامه “اظهارات نژادپرستانه ای که به ترس و نفرت از آمریکایی های تازه و رنگین پوستان وجهه ای رسمی می بخشد را محکوم می کند.”

این قطعنامه با ۲۴۰ رای در مقابل ۱۸۷ رای در مجلس نمایندگان که اکثریت آن در اختیار دمکرات هاست تصویب شد.

آقای ترامپ با دفاع از اظهارات اخیر خود گفته است که “من حتی یک استخوان نژادپرستانه در بدنم ندارم!”

کلیه نمایندگان دمکرات این مجلس، ۴ نماینده جمهوری خواه و جاستین اماش نماینده مستقل که قبلا جمهوری خواه بود به این قطعنامه رای مثبت دادند.

مجلس نمایندگان پیش از این رای گیری صحنه مجادله ای داغ بود. جان لوئیس نماینده پیش‌کسوت دمکرات گفت که “در بالاترین سطح دولت، نباید جایی برای نژادپرستی وجود داشته باشد”، و در مقابل دن میوزر نماینده جمهوری خواه این ادعاها را “افترایی مسخره” توصیف کرد.

دونالد ترامپ در روزهای اخیر گفته است که این چهار نماینده که جملگی شهروند آمریکا هستند “می توانند آمریکا را ترک کنند.”

حق نشر عکسAFP/GETTY

قطعنامه چه می گوید

در این قطعنامه آمده است که مهاجرت “در همه مراحل تاریخ آمریکا تعیین کننده بوده” و می افزاید که “همه آمریکایی ها، به جز اعقاب بومیان این کشور و آفریقایی-آمریکایی هایی که به بردگی کشیده شدند، مهاجرند یا بازماندگان مهاجران هستند.”

این قطعنامه اشاره می کند که میهن پرستی نه با نژاد یا قومیت “بلکه عمق اعتقاد به آرمان های قانون اساسی دایر بر برابری، آزادی، جهان شمولی و دمکراسی” تعریف می شود.

نانسی پلوسی رئیس مجلس پیش از رای گیری گفت “اظهارات برآمده از کاخ سفید مایه شرم و منزجرکننده و این اظهارات نژاد پرستانه است”.

او که قبلا در مواردی با این چهار نماینده زن کنگره اختلاف نظر داشته در سخنانش در مجلس قویا از آنها دفاع کرد.

این چهار نماینده به زن به نام های الکساندریا اوکاسیو کورتز، ایلهان عمر، آیانا پرسلی و رشیدا طالب حملات آقای ترامپ را به عنوان حرکتی انحرافی رد کردند.

آنها در یک کنفرانس خبری در روز دوشنبه مردم آمریکا را ترغیب کردند “به این تله نیافتند.”

آقای ترامپ در توییت های اولیه اش در روز یکشنبه به صراحت از این زنان نام نبرد، اما بستر سخنانش روشن کرد که به این چهار نماینده اشاره دارد.

او گفته بود که این زنان “اصلا از کشورهایی آمده اند که دولت هایشان کاملا فاجعه هستند” و باید به کشورشان برگردند.

سه نفر از این زنان در آمریکا متولد شده اند و دیگری، خانم عمر، در سومالی به دنیا آمده اما در کودکی به آمریکا مهاجرت کرده است.

در آمریکا استفاده از عبارت “به کشورت برگرد” می تواند بار کاملا نژادی داشته باشد.

• دونالد ترامپ: من نژادپرست نیستم
• ترامپ خطاب به نمایندگان رنگین پوست کنگره: برگردید به کشورتان
• تشدید حملات نژادپرستانه ترامپ به چهار نماینده دموکرات کنگره
• ترامپ: در کاهش تنش با ایران پیشرفت داشته‌ایم
• واکنش چهار نماینده زن کنگره به حملات ترامپ
• یادداشت لو رفته سفیر بریتانیا؛ ترامپ از لج اوباما از برجام خارج شد

حق نشر عکسAFP/GETTY

فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، گفته است که کشورهای باقیمانده در برجام هیچ کدام عبور ایران از برخی تعهداتش را نقض جدی توافق هسته‌ای نمی‌بینند و قصد فعال کردن سازوکار حل اختلاف (ماده ٣٦ برجام) را ندارند.

خانم موگرینی که روز دوشنبه (۱۵ ژوئیه) بعد از نشست وزرای خارجه اتحادیه اروپا در بروکسل در کنفرانس خبری حاضر شده بود گفت: “در حال حاضر هیچیک از طرف‌های توافق نشانه‌ای بروز نداده اند که می‌خواهند مکانیسم حل اختلاف را فعال کنند و در حال حاضر اطلاعاتی که ما داریم بخصوص از طرف آژانس که عدم تبعیت ایران از برجام چشمگیر نبوده است.”

خانم موگرینی از اینکه ایران برخی از مفاد برجام را نقض کرده اظهار ناخشنودی کرد اما گفت این موارد کاملا برگشت پذیرند.

این اظهارات با واکنش بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل مواجه شده که اروپا را به برخورد ضعیف با ایران متهم کرده است.

حق نشر عکسAFP

بیشتر بخوانید:

• سه کشور اروپایی از افزایش تنش در خلیج فارس و احتمال فروپاشی برجام اظهار نگرانی کردند
• ایران خواستار آزادی گریس-۱ شد و بر ادامه تلاش برای صادرات نفت تاکید نهاد
• مجلس نمایندگان آمریکا تصویب کرد: حمله به ایران بدون مجوز کنگره ممنوع است

تحلیل جاناتان مارکوس، خبرنگار امور بین‌المللی بی‌بی‌سی:

سرنوشت توافق هسته‌ای ایران مهمترین موضوع نشست امروز بود و دلیل خوبی هم برای آن وجود داشت. جرمی هانت وزیر خارجه بریتانیا پیش از نشست روشن کرده بود که زنده نگهداشتن توافق هسته ای برای امنیت منطقه اهمیت اساسی دارد. اما کشورهای اروپایی در تنگنا هستند، از یک طرف دولت ترامپ که از توافق هسته‌ای کنار کشیده و در طرف دیگر ایران که بتدریج در اعتراض به بتدریج مفاد برجام را نقض می‌کند. ایران معترض است که چرا طرف‌های دیگر نتوانستند منافع اقتصادی‌ای را که ایران امیدوار بود بعد از برجام به دست آورد محقق کنند. خانم موگرینی گفت توافق هسته‌ای در سلامت نیست اما هنوز زنده است. اما تمثیل‌های پزشکی دارند کارکردشان را از دست می‌دهند. فرصت دارد به پایان می‌رسد، البته فعلا کسی انتظار ندارد که آمریکا اعلام کند توافق هسته‌ای مرده است. هدف اروپا به تعویق انداختن مرگ برجام تا حد ممکن است به این امید که بتوان آن را بشکلی حفظ کرد.

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا همچنین گفت اکنون ده کشور اتحادیه اروپا از “سهامداران” اینستکس هستند و در حال گفتگو هستند که ببینند آیا اینستکس نفت را هم شامل بشود یا نه. این در حالی است که تاکنون گنجاندن نفت در اینستکس به دلیل نگرانی از تحریم‌های آمریکا منتفی بوده است.

اینستکس مکانیسمی که سه کشور بریتانیا، آلمان و فرانسه تدوین کرده‌اند تا بتوانند تبادلات غیردلاری با ایران را که پس از تحریم‌های مجدد آمریکا با دشواری زیادی روبرو شده برقرار نگه دارند بدون اینکه مشمول تحریم‌های آمریکا شوند.

خانم موگرینی پیش از نشست امروز در بروکسل گفته بود یکی از اهداف نشست این است که تعداد کشورهای اتحادیه اروپا که در اینستکس مشارکت دارند هر چه بیشتر شود.

خانم موگرینی همچنین گفت که برجام در سلامت کامل نیست اما هنوز “زنده” است. او گفت: “شاید پیش‌بینی در این مقطع مناسب نباشد که بگوییم برجام چند روز، ماه یا سال در پیش دارد.”

او افزود: “اما اجازه بدهید تاکید کنم، این درست است که ما در مرحله بسیار پیچیده‌ای هستیم، شرایط حتی از شرایط چهار سال پیش که برجام امضا شد پیچیده‌تر است، البته این شاید سخت‌ترین گذرگاه تاریخ نباشد اما توافق هنوز پابرجاست و ابزاری است که برای حل مسئله هسته‌ای ایران ما سعی می‌کنیم از آن استفاده کنیم.”

خانم موگرینی تاکید کرد که امروز همه فهمیده‌اند اینکه برجام برقرار نباشد برای همه گزینه بسیار بدی است.

در همین رابطه، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، اروپا را به برخورد ضعیف با ایران و در پیش گرفتن سیاست مماشات برای جلب رضایت جمهوری اسلامی متهم کرده است.

آقای نتانیاهو در یک پیام ویدیویی گفت: “واکنش اتحادیه اروپا به تخلفات ایران برای من یادآور سیاست مماشات دهه ۱۹۳۰ میلادی اروپا (مقابل آلمان نازی) است. آن زمان هم کسانی بودند که سرشان را زیر شن فرو کردند و خطری که در حال نزدیک شدن بود را ندیدند.”

بنیامین نتانیاهو افزود: “به نظر می رسد کسانی در اروپا هستند که تا زمانی موشک های ایران بر خاک اروپا فرود نیاید از خواب بیدار نخواهند شد. مسلم است که آن وقت خیلی دیر خواهد بود. ما هر صورت آن چه لازم باشد انجام خواهیم داد که ایران به سلاح هسته ای دست پیدا نکند.”

ایران می گوید به دنبال سلاح هسته ای نیست و تمام جوانب برنامه هسته این کشور صلح آمیز است.

“ایران اوپک را ترک نمی‌کند، اما باور دارم اوپک خواهد مرد. با این فرآیند ها، اوپک خواهد مرد”. این جمله ای است که خبرگزاری تسنیم دهم تیر ماه گذشته، به نقل از بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت جمهوری اسلامی، که برای شرکت در نشست وزیران سازمان کشور های صادر کننده نفت (اوپک) به وین رفته بود، نقل کرد.

این نخستین بار نبود که بیژن نامدار زنگنه از خطر مرگ اوپک سخن می‌گفت. اردیبهشت ماه گذشته نیز او در پی دیدارش با محمد سانوسی بارکیندو، دبیر کل اوپک، که درتهران به سر می برد، به خبرنگاران گفته بود : به آقای بارکیندو گفتم که اوپک با احتمال فروپاشی روبرو است.

حق نشر عکسGETTY IMAGES

چرا وزیر نفت جمهوری اسلامی نگران مرگ سازمانی است که فعالیتش از حدود شش دهه پیش تاکنون بر نفت، قلب تپنده اقتصاد ایران، تاثیری قابل توجه داشته است؟ در توجیه این نگرانی، بیژن نامدار زنگنه بر دو عامل اصلی تکیه می‌کند:

الف) عامل اول کشمکشی است که میان ایران و چند عضو عرب سازمان اوپک به ویژه عربستان سعودی و امارات متحده عربی عمدتا بر سر مسایل ژئوپولیتیک و استراتژیک در منطقه خاورمیانه جریان دارد. او میگوید که “وقتی دو عضو اوپک به دنبال ضربه زدن به منافع سایر اعضا باشند، این سازمان رو به فرو پاشی میرود.”

تردیدی نیست که کشمکش های درونی به کارآمدی اوپک ضربه میزنند، ولی نه آنچنان که بقای این سازمان را تهدید کند. در سال های ۱۹۸۰ میلادی و در بحبوحه جنگ نفتکش ها، درگیری مرگبار میان ایران و عراق مانع از آن نشد که نشست های اوپک با حضور وزیران دو کشور متخاصم برگذار بشوند. و بعد ها نیز، در آغاز دهه ۱۹۹۰ میلادی، زمانی که کویت به اشغال عراق در آمد، نشست های اوپک همچنان ادامه یافت. بنابراین بحران در روابط ایران با چند کشور عضو اوپک را نمی توان به تنهایی پیش در آمد فروپاشی اوپک دانست.

ب) عامل دومی که از دیدگاه وزیر نفت جمهوری اسلامی آینده اوپک را به مخاطره انداخته، پدیده ای است که او آن را یکجانبه گرایی توصیف کرده و دوشنبه دهم تیر ماه، در هتل کوبورگ وین، در توضیح آن چنین گفته است: “این روال اوپک نبوده است که یکی دو نفر خارج از این سازمان توافق کنند و بر توافق خود در اوپک مهر تایید بزنند. این بزرگ ترین خطری است که اوپک با آن روبرو است.”

این یکی دو نفری که خارج از نهاد های اوپک تصمیم گرفته و سپس تصمیم خود را بر دیگران تحمیل کرده اند، چه کسانی هستند؟ وزیر نفت جمهوری اسلامی بدون تردید به ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه و محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی نظر دارد که در روز های ۲۸ و ۲۹ ژوئن، در حاشیه نشست گروه ۲۰ در اوزاکای ژاپن، تصمیم گرفتند سقف پیشین تولید چهارده کشور عضو اوپک به رهبری ریاض و ده کشور نفتخیز غیر عضو اوپک به رهبری مسکو را تا مارس سال آینده میلادی تمدید کنند.

همین تصمیم، دوم ژوئیه در وین به تصویب بیست وچهار کشور مورد نظر رسید. پرسش وزیر نفت جمهوری اسلامی به صورت مشخص چنین است: اگر قرار باشد دو مرد نیرومند روسیه و عربستان به تنهایی در مورد استراتژی اوپک و غیر اوپک تصمیم بگیرند، پس نشست های وین به چه کار می آیند؟

بیشتر بخوانید:

• زنگنه: اوپک را ترک نمی‌کنیم
• دبیرکل اوپک، حذف نفت ایران از بازار را ‘غیرممکن’ خواند
• قطر از اوپک خارج می‌شود
• پوتین می‌گوید روسیه و اوپک درباره قیمت ‘منصفانه’ نفت اشتراک نظر ندارند
• اوپک؛ پنج نکته جالب از حاشیه و متن اجلاس

در منطقی بودن این پرسش تردیدی نیست. حتی می توان سفر بیژن نامدار زنگنه و همتایان او را به وین برای کشور های متبوع آنها توهین آمیز تلقی کرد، زیرا اینان در انفعال هر چه تمام تر به پایتخت اتریش نماینده می فرستند تا بر تصمیم هایی که پیش تر از سوی ریاض و مسکو گرفته شده، مهر تایید بزنند.

در چنین وضعیتی، نگرانی وزیر نفت جمهوری اسلامی درباره اوپک غیر موجه به نظر نمی رسد. حتی می توان گفت که اوپک، آنگونه که زاییده و بالنده شد، دیگر وجود ندارد و بازار جهانی نفت، به رغم نمایش هایی که همچنان در پایتخت اتریش جریان می یابد، به دوران پسا اوپک گام نهاده است.

اوپک چهاردهم سپتامبر ۱۹۶۰ میلادی به ابتکار پنج کشور صادر کننده نفت (ایران، عراق، عربستان سعودی، کویت و ونزوئلا) پایه گذاری شد تا از راه تفاهم و تصمیم گیری مشترک، بازار جهانی نفت را در راستای افزایش سهم بسیار نازل صادر کنندگان طلای سیاه متحول کند. پایه گذاری این سازمان نوین واکنش مهمی را در دنیا بر نیانگیخت و اوپک گمنام ماند، تا روزی که زیر تاثیر جنگ اکتبر ۱۹۷۳، شرایط لازم برای قدرت نمایی آن فراهم آمد. با برخورداری اوپک از این شرایط استثنایی، قیمت نفت چهار برابرشد و نخستین شوک (تکانه) نفتی دامن اقتصاد جهانی را گرفت، اما سیل دلار را به سوی کشور های صادر کننده نفت روانه کرد.

از آن زمان سازمان اوپک به یکی از بازیگران مهم بازار جهانی مواد خام بدل شد، آنهم در شرایطی که اکثریت قریب به اتفاق کشور های معروف به جهان سوم جز مواد خام چیزی برای صادر کردن در اختیار نداشتند. بدین سان اوپک به پرچمدار دوزخیان زمین در برابر قدرت های بزرگ صنعتی بدل شد و کشور های فقیر صادر کننده مواد خام غیر نفتی (قهوه، مس، سنگ اهن، فسفات و غیره…) نیز امیدوار شدند که با تشکیل سازمان هایی مشابه اوپک خواهند توانست صادرات خود را با قیمتی گران تر به کشور های ثروتمند بفروشند.

در سال های بعد از نخستین شوک نفتی، بازار جهانی نفت فراز و نشیب های زیادی را از سر گذراند. طی یک دوران کم و بیش طولانی، اوپک در نقش یک کارتل نفتی از راه تعیین سقف تولید و سهمیه بندی صادرات اعضای خود توانست بر عرضه نفت و در نتیجه قیمت آن تاثیر بگذارد، هر چند که همیشه در دستیابی به هدف های خود موفق نبود. در مجموع سازمان اوپک، به رغم کشمکش های درونی و موانع بیرونی، به خصوص مقاومت آژانس بین المللی انرژی در نقش پاسدار منافع قدرت های مصرف کننده نفت، توانست طی چند دهه در نقش یکی از مقتدر ترین بازیگران صحنه اقتصادجهانی باقی بماند.

حق نشر عکسEPA

اوپک در سراشیبی سقوط

امروز وضع جهان به کلی دگرگون شده و اغراق آمیز نخواهد بود اگر بگوییم که اوپک ماهیت نخستین خود را از دست داده و دگردیسی بسیار مهمی را از سر گذرانده است. عوامل اصلی این دگرگونی را می توان چنین خلاصه کرد:

یک) اوپک امروز دیگر به سازمان قدر قدرت دهه های ۱۹۷۰ تا ۱۹۹۰ میلادی، که پرچمدار مبارزه اقتصادی جهان سوم علیه دنیای صنعتی بود، شباهتی ندارد. شمار اعضای اوپک از پنج کشور پایه گذار به چهارده کشور رسیده که همچنان بخش بسیار بزرگی از ذخایر ثابت شده نفت جهان را در اختیار دارند، ولی سهم آنها در تولید طلای سیاه از حدود پنجاه و پنج در صد به زیر سی در صد کاهش یافته است.

دو) اوپک با چهارده کشور عضو، برای حفظ نفوذ خود در بازار جهانی انرژی ، مجبور به ائتلاف با ده کشور غیر عضو است که زیر نفوذ روسیه قرار دارند. این ائتلاف در بر گیرنده بیست و چهار کشور، که حدود پنجاه در صد تولید جهانی نفت را در اختیار دارند،، قدرت تصمیم گیری و تاثیر گذاری بر بازار جهانی نفت را به گونه ای چشمگیر تغییر داده است. سیاست اوپک، در دوران قدر قدرتی آن در دهه ۱۹۷۰، عمدتا از سوی ایران و عربستان سعودی تعیین میشد و بعد از چانه زنی با دیگر اعضای سازمان، به مرحله عملیاتی میرسید. در پی انقلاب اسلامی و افول صنعت نفت ایران، عربستان سعودی در مدیریت اوپک نقشی بر تر یافت، ولی ایران به عنوان دومین قدرت تولید کننده هنوز می توانست حرفی برای گفتن داشته باشد. طی سال های اخیر، مدیریت ضعیف و شدت تحریم های اقتصادی کمر صنعت نفت ایران را شکسته و این کشور را به جایگاه پنجمین تولید کننده عضو اوپک (بعد از عربستان، عراق، امارات و کویت) تنزل داده است.

سه) در این شرایط ایران از وزنه لازم برای تاثیر گذاری بر جهتگیری های اوپک محروم است و وزیر نفتش به ناچار در نشست های این سازمان نقشی کاملا منفعلانه ایفا میکند. عربستان سعودی رهبری بلامنازع را در درون سازمان اوپک در اختیار دارد، بی آنکه بتواند همچون گذشته بر سیر رویداد ها تاثیر بگذارد. مجموعه این تحول ها است که ضرورت همکاری میان چهارده عضو اوپک و ده عضو غیر اوپک را به وجود آورده است. به بیان دیگر سازمان اوپک عملا جای خود را به اوپک پلاس یا اوپک گسترده سپرده است. قدرت اصلی تصمیم گیرنده در درون اوپک پلاس نیز، همان طور که گفته شد، در انحصار عربستان سعودی و روسیه است.

چهار) این تحول بزرگ از آغاز دوران پسا اوپک خبر میدهد. در واقع سازمان اوپک رسما فرو نپاشیده، ولی به مرحله ای تازه گام نهاده که چندان با شکل بندی و هویت گذشته اش شباهتی ندارد. اوپک پلاس حدود دو سال و نیم پیش به گونه ای غیر رسمی آغاز به کار کرد، ولی سه شنبه دوم ژوئیه با امضای یک منشور همکاری دایمی میان چهارده کشور عضو اوپک و ده کشور غیر عضو عملا رسمیت یافت. آیا این تحول را می توان، آنگونه که بیژن نامدار زنگنه میگوید، نشانه مرگ قریب الوقوع اوپک تلقی کرد؟ شاید منطقی تر باشد که از استحاله یا دگردیسی سازمان اوپک سخن بگوییم.

پنج)اوپک پلاس که جانشین اوپک شده، با چالش های گوناگون روبرو است. چالش نخستین فراهم اوردن مکانیسم های لازم و قابل قبول برای مدیریت این ائتلاف است، زیرا بعید به نظر میرسد که بیست و چهار کشور امضا کننده منشور همکاری دایمی بتوانند فرمانبر مطلق ریاض و مسکو باقی بمانند. از سوی دیگر این نهاد تازه عمدتا برای مقابله با اوجگیری غیر قابل مقاومت ایالات متحده آمریکا در صحنه بین المللی انرژی به وجود آمده است. آمریکا که هم اکنون نخستین تولید کننده نفت در جهان است، وحدت ریاض و مسکو در عرصه نفتی را به آسانی تحمل نخواهد کرد و نقش فعال تری را در صحنه بین المللی انرژی بر عهده خواهد گرفت، به ویژه از آنرو که، بر پایه پیش بینی های جدی، خواهد توانست در آینده نه چندان دور تولید خود را تا سطح کل تولید مشترک روسیه و عربستان بالا ببرد. این احتمال نیز وجود دارد که واشنگتن برای مقابله با اوپک پلاس به قوانین ضد کارتل در زراد خانه حقوقی ایالات متحده متوسل بشود.

کشورهای دیگری چون ایران نیز با قرار گرفتن زوج مسکو-ریاض در راس صادر کنندگان نفت طبعا مشکل دارند و بیژن نامدار زنگنه مخالفت آشکار و سر سختانه خود را با این حکمرانی دو گانه نشان داده است. این احتمال نیز وجود دارد که عراق، با توجه به افزایش دایمی ظرفیت تولیدی اش، صدای خود را علیه سلطه روسیه و عربستان بر اوپک پلاس بلند تر کند.