پانزدهم ماه می سالروز فردوسی بزرگ
به گفتۀ فردوس اعظم شاعرتاجیک ، پانزدهم ماه می در تاجیکستان روز فردوسی بزرگ است ، وی می گوید : نه تنها شاهنامه فردوسی در مدارس و دانشگاه‌های تاجیکستان تدریس می‌شود، بلکه کتابخانه ملی تاجیکستان و بسیاری از اماکن فرهنگی، ورزشی و خیابان‌های این کشور نیز به نام فردوسی نام‌گذاری شده‌اند. همچنین مجسمۀ بزرگ فردوسی در شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان، نصب شده است.
عضو کانون روزنامه‌نگارانِ تاجیکستان، در پاسخ به این سوال که فردوسی چه جایگاهی در زبان فارسی دارد؟ گفت: حکیم توس، زنده‌کنندۀ زبان و فرهنگ و تمدنِ ایران‌زمین بوده است.
‘او بود که چراغ زبان پارسی را روشن نگاه داشت و تا امروز رساند و به لطف شاهنامه، این چراغ تا ابد روشن خواهد ماند.’
فردوس اعظم تاکید کرد: تاریخ، هیچ شاعری را نمی‌تواند نام ببرد که در راستای وطن‌دوستی و هویت و دفاع از فرهنگ و ارزش‌های ملی، جایگاهی مانند فردوسی داشته باشد.
وی همچنین تصویرسازی را یکی از بارزترین جنبه‌های شعرِ فردوسی دانست و گفت: به عنوان مثال، حکیم توس در داستان‌های مختلف، منظرۀ طلوع خورشید را شاید با 200 صورت و آرایه‌های ادبی متفاوت، به تصویر کشیده باشد. چنانکه در جایی می‌گوید:
چو برداشت پرده ز پیش آفتاب
سپیده برآمد، بپالود خواب
چو برزد سر از کوه، خورشید شید
برآمد سرِ تاجِ روزِ سفید
ز دریای جوشان چو خور بردمید
شد آن چادرِ قیرگون ناپدید
شاهنامه اثر حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی، حماسه‌ای منظوم در بحر متقارب مثمن محذوف و شامل حدود ۶۰٬۰۰۰ بیت و یکی از بزرگ‌ترین و برجسته‌ترین اثر حماسه‌ای جهان است که سرایش آن سی سال به طول انجامید. محتوای این شاهکار ادبی، اسطوره‌ها، افسانه‌ها و تاریخ ایران از ابتدا تا فتح ایران توسط اعراب در سدهٔ هفتم است که در چهار دودمان پادشاهی پیشدادیان، کیانیان، اشکانیان و ساسانیان خلاصه می‌شوند و به سه بخش اسطوره‌ای (از عهد کیومرث تا پادشاهی فریدون)، پهلوانی (از قیام کاوه آهنگر تا مرگ رستم) و تاریخی (از پادشاهی بهمن و ظهور اسکندر تا فتح ایران توسط اعراب) تقسیم می‌شود.
زمانی که زبان دانش و ادبیات در ایران زبان عربی بود، فردوسی با سرودن شاهنامه موجب زنده‌شدن و احیای زبان پارسی شد. یکی از مأخذهای مهمی که فردوسی برای سرودن شاهنامه از آن استفاده‌کرد، شاهنامهٔ ابومنصوری بود. شاهنامه نفوذ بسیاری در ادبیات جهان داشته‌است و شاعران بزرگی مانند گوته و ویکتور هوگو از آن به نیکی یاد کرده‌اند.
شاهنامه بزرگ‌ترین کتاب به زبان پارسی است که در همه جای جهان مورد توجه قرار گرفته و به همهٔ زبان‌های زندهٔ جهان بازگردانی شده‌است. نخستین بار بنداری اصفهانی شاهنامه را به زبان عربی بازگردانی کرد و پس از آن بازگردانی‌های دیگری از شاهنامه (از جمله بازگردانی ژول مل به فرانسوی) انجام‌گرفت.
یکی از تاریخ دانان و مصر شناسان گفت که زبان قبطی و ادبیات کهن مصر در حمله اعراب به این سرزمین از بین رفت و به فراموشی سپرده شد و امروزه زبان رسمی کشور مصر، عربی است، چون مصریان کسی مثل فردوسی ایرانی را نداشتند. مصر با یورش اعراب تمدن، تاریخ، فرهنگ و زبانش از دست داد، ما نمی‌توانیم راجع به فرهنگ مصریان صحبت کنیم چون امروزه کسانی با آن فرهنگ در آن‌جا حضور ندارند. فردوسی فرهنگ، زبان و تاریخ حماسی ایرانیان را با شاهنامه جاودانه کرد.
فردوسی زمانی شاهنامه را سرود که زبان پارسی دچار آشفتگی بود و او از آشفتگی و افزونی آن جلوگیری کرد. فردوسی در سرودن شاهنامه بیشتر از پارسی سره بهره برده و شمار واژگان عربی در شاهنامه ۸۶۵ واژه است.
منابع
ـــــــــــــــ
تارنمای سرزمین آریان
ـــ اسپوتنیک
ــ تارنمای کتاب خوب
